Ο ΜΕΤΑΞΑΣ ΚΑΙ Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ «ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΟΥ ΟΧΙ»

Γράφει ο Χάρης Παπαδόπουλος

Ήταν όντως ο Μεταξάς, όπως ισχυρίζονται οι απολογητές του, πραγματικός πατριώτης και υπεράνω κομματικών παθών; Ήταν ο σοφός ηγέτης που ύψωσε το ανάστημά του και «ένωσε το έθνος» ενάντια στη φασιστική εισβολή το 1940;

Τότε, γιατί οι χιλιάδες έγκλειστοι κομμουνιστές στις ελληνικές φυλακές παραδόθηκαν κατευθείαν στη Γκεστάπο και δεν στάλθηκαν στο μέτωπο, όπως οι ίδιοι είχαν ζητήσει; Είναι δυνατόν ποτέ οι πωρωμένοι φασίστες, που έκαιγαν βιβλία και συστηματικά σακάτευαν ανθρώπους από τα βασανιστήρια, οι κήρυκες του «Γ΄ Ελληνικού Πολιτισμού» -κατ’ αναλογία με το Γ’ Ράιχ- να μεταμορφώθηκαν την 28η Οκτώβρη του ’40 σε αγνούς αντιφασίστες;

Το καθεστώς του Μεταξά δεν είχε τίποτε να ζηλέψει και από το φασιστικό του Μουσολίνι και από το ναζιστικό του Χίτλερ. Ήταν θεμελιωμένο στον τρόμο, οργάνωνε ανελέητο κυνηγητό των κομμουνιστ(ρι)ών και κάθε προοδευτικού ανθρώπου και απαγόρευε οποιαδήποτε αναφορά στη δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο Μεταξάς είχε μία μόνο σημαντική διαφορά με τον Μουσολίνι και τον Χίτλερ: ήταν ξεκάθαρα και αποφασιστικά ταγμένος στη συμμαχία με το αγγλικό κεφάλαιο. Παρ’ όλη τη λατρεία για τα ναζιστικά «ιδεώδη» και την προσωπική φιλία του Μεταξά με τον Γκαίμπελς, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ούτε μια στιγμή δεν αμφισβήτησε τον βασικό προσανατολισμό της ελληνικής αστικής τάξης, το δέσιμο με τον βρετανικό ιμπεριαλισμό. «Δια την Ελλάδα η Αγγλία είναι η φυσική φίλη και επανειλημμένως εδείχθη προστάτρια, ενίοτε δε η μόνη προστάτρια». Αυτές τις γραμμές τις έγραφε ο Μεταξάς στο ημερολόγιό του το φθινόπωρο του 1940, όταν σε όλη την κατεχόμενη από τους ναζί Ευρώπη δεν είχε μείνει άλλος σύμμαχος στην Αγγλία παρά μόνο η φασιστική δικτατορία στην Ελλάδα.

Από την άλλη πλευρά, η Ιταλία του Μουσολίνι, περιφερειακή δύναμη σε σχέση με τη ναζιστική Γερμανία, έψαχνε τρόπο για να επεκταθεί ως το Σουέζ, κυριαρχώντας στη Μεσόγειο. Η κατάκτηση της Ελλάδας ήταν ουσιαστική προϋπόθεση για να υλοποιηθούν οι φιλοδοξίες της. Η σύγκρουση ήταν αδύνατο να αποφευχθεί.

Επομένως, το ΟΧΙ του Μεταξά ήταν ένα αποφασιστικό ΝΑΙ στο στρατόπεδο των «χορτάτων» ιμπεριαλιστών, που υπεράσπιζαν τις αποικίες και τις σφαίρες επιρροής τους. Οι «χορτάτοι» αντιμετώπιζαν στα πεδία των μαχών τους «πεινασμένους» ιμπεριαλιστές του Άξονα, που εφορμούσαν για ξαναμοίρασμα της πίτας. Και η σημερινή «αιδήμων σιωπή» ολόκληρου του αστικού στρατοπέδου στην Ελλάδα για την κτηνωδία του Μεταξά και του καθεστώτος του και η έμφαση στο ΟΧΙ της 28ης Οκτώβρη, έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο δικτάτορας της Ελλάδας πόνταρε τα πάντα στη «σωστή» συμμαχία για λογαριασμό των Ελλήνων καπιταλιστών.

Όμως, αυτά τι σχέση έχουν με τις ανάγκες και τις ελπίδες των εργαζομένων που ντύθηκαν στο χακί και τράβηξαν στο μέτωπο; «Όταν ο μικροκτηματίας ή ο εργάτης μιλάνε για την υπεράσπιση της πατρίδας, εννοούν την υπεράσπιση του σπιτιού τους, της οικογένειάς τους… ενάντια στην επέμβαση και τις μπόμπες, ενάντια στα ασφυξιογόνα αέρια. Ο καπιταλιστής και ο δημοσιογράφος του με τον όρο “υπεράσπιση της πατρίδας” εννοούν την κατάκτηση αποικιών και αγορών, τη ληστρική αύξηση της “εθνικής” τους μερίδας σε σχέση με το παγκόσμιο εισόδημα».

Το κλασικό κείμενο του Τρότσκι επιβεβαιώθηκε πλήρως και στην περίπτωση της Ελλάδας. Οι ταπεινοί στρατεύτηκαν με ενθουσιασμό σε έναν πόλεμο-σφαγείο στα βουνά της Αλβανίας, όπου μισό εκατομμύριο φαντάροι των δύο στρατών, μέσα στην αθλιότητα και τα κρυοπαγήματα, αλληλοεξοντώνονταν μέχρι τελικής πτώσεως.

Παράλληλα, ενώ από το καθεστώς Μεταξά στρατεύονταν μεγαλύτερες κλάσεις, τα στελέχη της ΕΟΝ, της φασιστικής νεολαίας του Μεταξά και όλη η «χρυσή νεολαία» της αστικής τάξης, παρέμεναν αποσπασμένοι στην Αθήνα μακριά από τις κακουχίες του μετώπου. Ο πόλεμος του ’40 ήταν η κάθοδος στα Τάρταρα του Άδη για τους φτωχούς και ένα διαρκές πανηγύρι για τους κηφήνες.

Με την εισβολή της Γερμανίας στις 6 Απρίλη 1941 τελείωσαν οι «ηρωικές» σελίδες του ελληνικού στρατού. Ενώ οι στρατιώτες πολεμούσαν ακόμα, η στρατιωτική ηγεσία με επικεφαλής τον στρατηγό Τσολάκογλου υπογράφει την άνευ όρων παράδοση. Ο βασιλιάς μαζί με τμήμα του πολιτικού προσωπικού αναχωρούν για την Αίγυπτο υπό την προστασία των Άγγλων, όταν οι περισσότεροι αστοί μένουν στην Ελλάδα και συνεργάζονται με τους ναζί.

Αυτό το ράγισμα του γυαλιού μέσα στην άρχουσα τάξη, μαζί με την τερατωδία της ναζιστικής κατοχής, θα δώσουν την ευκαιρία να ξεσπάσει πραγματικός αντιφασιστικός αγώνας «από τα κάτω», από την εργατική και αγροτική μάζα που ήταν εξοργισμένη με την προδοσία του αστικού κόσμου.

Αυτή ήταν η αρχή για την επανάσταση του ‘41-‘49. Και αυτή είναι η πραγματικά σημαντική ιστορία, αυτή που η αστική τάξη και οι ιστορικοί της προσπαθούν συστηματικά να υποβαθμίσουν, ρίχνοντας το βάρος στον μύθο του «πανεθνικού» αγώνα ενάντια στον ιταλικό φασισμό στα βουνά της Αλβανίας.

*Το άρθρο είναι δημοσιευμένο στο φύλλο 4 της εφημερίδας «Η Κόκκινη» (Οκτώβρης 2019)