Η Λαϊκή Ενότητα Μπροστά Στις Εξελίξεις / της Μαρία Μπόλαρη

της Μαρία Μπόλαρη * 

Πέντε μόλις μήνες μετά την εκλογική νίκη της στις εκλογές της 20/9, η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου βυθίζεται σε βαθιά κρίση. Προσπαθώντας να εκπληρώσει την πρώτη μνημονιακή υποχρέωσή της –την κατεδάφιση του δημόσιου ασφαλιστικού συστήματος– ήρθε σε σύγκρουση με την κοινωνική βάση που στήριξε την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το Γενάρη του 2015.
 

Αυτό το ρήγμα πυ­ρο­δό­τη­σε την πο­λι­τι­κή αστά­θεια και άνοι­ξε τη δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση περί «διεύ­ρυν­σης» του κυ­βερ­νη­τι­κού μπλοκ, συ­ζή­τη­ση όπου δεν απο­κλεί­ε­ται –κάθε άλλο, μά­λι­στα– το εν­δε­χό­με­νο της οι­κου­με­νι­κής συ­γκυ­βέρ­νη­σης μαζί με τη ΝΔ. Και έχει ση­μα­σία να θυ­μό­μα­στε όλοι ότι τόσο η κοι­νω­νι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση όσο και η πο­λι­τι­κή αστά­θεια είναι ακόμα στα αρ­χι­κά τους στά­δια. Η τε­λι­κή μορφή του ασφα­λι­στι­κού, το φο­ρο­λο­γι­κό και το ερ­γα­σια­κό θα κρί­νουν πολλά. Μέσα σε αυτές τις συν­θή­κες, φυ­σιο­λο­γι­κά, εντεί­νε­ται η συ­ζή­τη­ση για την εναλ­λα­κτι­κή λύση από τη σκο­πιά των ερ­γα­ζο­μέ­νων, των λαϊ­κών δυ­νά­με­ων, της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς.

 Η συ­ζή­τη­ση αυτή σχε­δόν εξ ορι­σμού αφορά σε με­γά­λο βαθμό τη ΛΑΕ. Γιατί ήταν ο «χώρος» που έγκαι­ρα σή­κω­σε το γάντι απέ­να­ντι στη βίαιη με­τάλ­λα­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, γιατί ήταν ο χώρος που σή­κω­σε στο με­γα­λύ­τε­ρο βαθμό το βάρος της πο­λι­τι­κής αντι­πα­ρά­θε­σης με τον Τσί­πρα στις 20/9. Κα­νείς δεν δι­καιού­ται να ξεχνά ότι η εκλο­γι­κή απο­μό­νω­ση της ΛΑΕ πα­νη­γυ­ρί­στη­κε έξαλ­λα ακόμα και από τους εκ­προ­σώ­πους της τρόι­κας.

Στο διά­στη­μα που ακο­λού­θη­σε, η ΛΑΕ κέρ­δι­σε ένα πο­λι­τι­κό στοί­χη­μα. Δεν ήμα­σταν πολ­λοί όσοι την επο­μέ­νη της 20/9 εκτι­μού­σα­με πως η νίκη του σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρου Τσί­πρα στη­ρί­χθη­κε σε υφαρ­πα­γή της λαϊ­κής ψήφου, ότι το απο­τέ­λε­σμα δεν απο­τύ­πω­νε γε­νι­κευ­μέ­νη φι­λο­μνη­μο­νια­κή στρο­φή των λαϊ­κών δυ­νά­με­ων και ότι –κατά συ­νέ­πεια– η συ­γκυ­βέρ­νη­ση Τσί­πρα-Καμ­μέ­νου δεν είχε ορί­ζο­ντα πο­λι­τι­κής στα­θε­ρό­τη­τας. Στη βάση αυτών των εκτι­μή­σε­ων, η ΛΑΕ στή­ρι­ξε όλα –ακόμα και τα πιο «πρώ­ι­μα» – κα­λέ­σμα­τα σε μα­ζι­κή κοι­νω­νι­κή αντί­στα­ση και πα­ρέ­τα­ξε όλες τις δυ­νά­μεις της στην πρώτη γραμ­μή της πάλης για να μην πε­ρά­σει το αντια­σφα­λι­στι­κό νο­μο­σχέ­διο της κυ­βέρ­νη­σης και των δα­νει­στών.

Με αυτήν τη γραμ­μή και παρά την εκλο­γι­κή απο­τυ­χία της, η ΛΑΕ έχει κα­τορ­θώ­σει να συ­γκρα­τεί έναν ση­μα­ντι­κό αριθ­μό αγω­νι­στών-στριών πα­νελ­λα­δι­κά, έναν αριθ­μό αγω­νι­στών όχι διά­χυ­το αλλά συ­γκρο­τη­μέ­νο σε ορ­γα­νώ­σεις και, μέσα από την εμπει­ρία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ένα δυ­να­μι­κό «εκ­παι­δευ­μέ­νο» να ερ­γά­ζε­ται πο­λι­τι­κά μαζί με άλ­λους. Είναι σαφές ότι η ΛΑΕ απο­τε­λεί την κρί­σι­μη «μαγιά» για τις πο­λι­τι­κές απα­ντή­σεις που θα χρεια­στεί να εκ­πο­νη­θούν προ­κει­μέ­νου να στη­ρι­χθεί η αντι­μνη­μο­νια­κή ανα­τρο­πή της λι­τό­τη­τας.

Ακρι­βώς αυτή η θέση της ΛΑΕ στο «χάρτη» του κι­νή­μα­τος και της Αρι­στε­ράς δη­μιουρ­γεί ανά­λο­γες υπο­χρε­ώ­σεις. Κάνει κρί­σι­μες τις απα­ντή­σεις που θα δώ­σου­με σε συ­γκε­κρι­μέ­να προ­βλή­μα­τα. Ας πα­ρα­θέ­σου­με με­ρι­κά:

1. Η διπλή έν­νοια του «Με­τώ­που». Η ίδια η ΛΑΕ έχει συ­γκρο­τη­θεί ως ένα μέ­τω­πο δυ­νά­με­ων της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Αυτό ση­μαί­νει ότι η λει­τουρ­γία της οφεί­λει να είναι συ­σπει­ρω­τι­κή και αυτό επι­τυγ­χά­νε­ται με την εμπέ­δω­ση μιας ου­σια­στι­κής δη­μο­κρα­τι­κό­τη­τας και έναν «ανοι­χτό» χα­ρα­κτή­ρα όλων των διερ­γα­σιών της. Ενό­ψει της ιδρυ­τι­κής πα­νελ­λα­δι­κής συν­διά­σκε­ψής της, είναι σαφές ότι χρειά­ζο­νται βή­μα­τα πο­λι­τι­κής συ­γκρό­τη­σης, χρειά­ζο­νται πιο προ­ω­θη­μέ­νες απα­ντή­σεις σε πιε­στι­κά πο­λι­τι­κά προ­βλή­μα­τα. Όμως χρειά­ζο­νται απα­ντή­σεις «με­τω­πι­κού» χα­ρα­κτή­ρα: είναι άλλα τα προ­βλή­μα­τα της συ­γκρό­τη­σης ενός με­τω­πι­κού σχή­μα­τος, όπως η ΛΑΕ, και άλλα τα προ­βλή­μα­τα συ­γκρό­τη­σης της κα­θε­μιάς από τις συ­νι­στώ­σες της ΛΑΕ, από τη «με­γα­λύ­τε­ρη» μέχρι τη «μι­κρό­τε­ρη». Και αυτή η διά­κρι­ση αφορά μια ολό­κλη­ρη γκάμα ζη­τη­μά­των, που αρ­χί­ζει από τις προ­τει­νό­με­νες ιδε­ο­λο­γι­κές επι­λο­γές και τις αντί­στοι­χες πο­λι­τι­κές θέ­σεις, περνά από τις «εκ­προ­σω­πή­σεις» και φτά­νει μέχρι τις κα­θη­με­ρι­νές ορ­γα­νω­τι­κές «συ­νή­θειες»...

Το ξε­κα­θά­ρι­σμα αυτού του «εσω­τε­ρι­κού» ζη­τή­μα­τος είναι προ­ϋ­πό­θε­ση και για το ξε­κα­θά­ρι­σμα της εξω­στρε­φούς πρό­τα­σης, της έν­νοιας του Με­τώ­που που προ­τεί­νει η ΛΑΕ ως απά­ντη­ση στο κε­ντρι­κο­πο­λι­τι­κό ζή­τη­μα, στο ερώ­τη­μα της εναλ­λα­κτι­κής λύσης απέ­να­ντι στη χρε­ο­κο­πία του με­ταλ­λαγ­μέ­νου ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Κά­ποιοι σύ­ντρο­φοι προ­τεί­νουν ένα άθροι­σμα της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς με «ευ­ρύ­τε­ρες δη­μο­κρα­τι­κές, πα­τριω­τι­κές, αντι­μνη­μο­νια­κές δυ­νά­μεις...». Στο ζή­τη­μα της «ευ­ρύ­τη­τας» είναι καλό να θυ­μό­μα­στε την εμπει­ρία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ: Αφε­νός η διεκ­δί­κη­ση της ηγε­μο­νί­ας στο χώρο της «ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς» επί μακρό διά­στη­μα (από το 2004 ως το 2012...) απο­δεί­χθη­κε «πλα­τιά» και όχι «στενή» πο­λι­τι­κή. Αφε­τέ­ρου όμως οι ασά­φειες σε αυτό το πεδίο («από την αρι­στε­ρά της αρι­στε­ράς ως την αρι­στε­ρά της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας...) επέ­τρε­ψαν στην ηγε­τι­κή ομάδα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ να συ­μπή­ξει συμ­μα­χί­ες που προ­ε­τοί­μα­ζαν και διευ­κό­λυ­ναν τη «στρο­φή» προς την κα­τά­πτυ­στη συμ­φω­νία της 13ης Ιου­λί­ου.

Τα πο­λι­τι­κά «ανοίγ­μα­τα» δεν είναι ποτέ ου­δέ­τε­ρα: συ­νή­θως συν­δυά­ζο­νται με στρο­φές επί του πε­ριε­χο­μέ­νου της πο­λι­τι­κής. Και σή­με­ρα δεν γνω­ρί­ζου­με κά­ποια αξιο­μνη­μό­νευ­τη «δη­μο­κρα­τι­κή-πα­τριω­τι­κή» πο­λι­τι­κή δύ­να­μη ει­λι­κρι­νά δια­τε­θει­μέ­νη να μπει στην πε­ρι­πέ­τεια της αντι­μνη­μο­νια­κής ανα­τρο­πής της λι­τό­τη­τας και μά­λι­στα με ορί­ζο­ντα «το σο­σια­λι­σμό στον 21ο αιώνα».

2. Το πραγ­μα­τι­κό ζή­τη­μα της ανα­γκαί­ας διεύ­ρυν­σης της ΛΑΕ. Όπως πολ­λοί άλλοι, υπο­στη­ρί­ξα­με από την αρχή τη μέ­θο­δο που έβλε­πε τη ΛΑΕ ως «μέ­τω­πο υπό κα­τα­σκευή». Αυτό ση­μαί­νει ότι πρέ­πει όχι απλώς να είναι ανε­κτή, αλλά να διεκ­δι­κη­θεί η διεύ­ρυν­σή της. Προς την πλευ­ρά άλλων ρι­ζο­σπα­στι­κών συλ­λο­γι­κο­τή­των που απο­χώ­ρη­σαν από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, προς την πλευ­ρά αντι­σε­χτα­ρι­στι­κών συλ­λο­γι­κο­τή­των στην ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ ή με προ­έ­λευ­ση το ΚΚΕ κ.ο.κ.

Όμως η πιο ου­σια­στι­κή «διεύ­ρυν­ση» της ΛΑΕ αφορά τη σχέση με το κί­νη­μα αντί­στα­σης και τις «ορ­γα­νω­τι­κό­τη­τες» που προ­ω­θού­με μέσα σε αυτό. Στην αντί­στα­ση στο Ασφα­λι­στι­κό έχουν ήδη εμ­φα­νι­στεί Επι­τρο­πές Αγώνα με κρί­σι­μο ρόλο. Στη συ­νέ­χεια θα χρεια­στού­με τον πολ­λα­πλα­σια­σμό αυτών των «κυτ­τά­ρων», την ανά­πτυ­ξή τους στη νε­ο­λαία, σε το­πι­κό, σε πε­ρι­φε­ρεια­κό επί­πε­δο κ.λπ. Η στή­ρι­ξη και ο συ­ντο­νι­σμός αυτών των μορ­φών, η δια­μόρ­φω­ση των δυ­να­το­τή­των για πρω­το­βου­λί­ες, για πα­ρεμ­βά­σεις, για συλ­λο­γι­κό­τη­τες «από τα κάτω», πρέ­πει να είναι στο κέ­ντρο της προ­σο­χής μας. Αυτές οι μορ­φές ορ­γά­νω­σης και οι άν­θρω­ποι που τις στη­ρί­ζουν θα είναι –κατά τη γνώμη μας– η ρα­χο­κο­κα­λιά του «Με­τώ­που» που ήδη επω­ά­ζε­ται ενά­ντια στη μνη­μο­νια­κή βαρ­βα­ρό­τη­τα.

3. Το πε­ριε­χό­με­νο της πο­λι­τι­κής. Η προ­σπά­θεια ανα­σύ­ντα­ξης του «λαού» της κοι­νω­νι­κής αντί­στα­σης και της Αρι­στε­ράς, δυ­στυ­χώς ή ευ­τυ­χώς, δεν ξε­κι­νά από το ση­μείο-μη­δέν. Η εμπει­ρία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, της «κω­λο­τού­μπας» στις 20 Φλε­βά­ρη, της προ­δο­σί­ας του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος την επο­μέ­νη του με­γά­λου ΟΧΙ, της μνη­μο­νια­κής υπο­τα­γής στο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό στις 13 Ιούλη, με­τρά­νε αρ­νη­τι­κά στην εμπει­ρία και στις δια­θέ­σεις του κό­σμου μας. Το «νέο ξε­κί­νη­μα» για να είναι ελ­κυ­στι­κό οφεί­λει να δίνει εχέγ­γυα και δε­σμεύ­σεις στην πο­λι­τι­κή, σε πιο ξε­κά­θα­ρο πεδίο απ’ ό,τι επί ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Αυτό –κατά τη γνώμη μας– ση­μαί­νει ότι το πρό­γραμ­μα και οι στό­χοι της ΛΑΕ οφεί­λουν να εντάσ­σο­νται με με­γα­λύ­τε­ρη κα­θα­ρό­τη­τα μέσα σε ένα πλαί­σιο ρι­ζο­σπα­στι­κής αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής πο­λι­τι­κής. Ο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός, η γραμ­μή των ευ­ρω­η­γε­σιών, η αντι­δη­μο­κρα­τι­κή κα­τρα­κύ­λα της ΕΕ, ο ανοι­χτός ρα­τσι­σμός, η απει­λή των πο­λέ­μων κ.λπ. είναι όψεις του υπαρ­κτού και συ­νο­λι­κού προ­γράμ­μα­τος των κυ­ρί­αρ­χων τά­ξε­ων μέσα σε μια κρίση του κα­πι­τα­λι­σμού που ανα­δει­κνύ­ε­ται ως μία από τις πιο βα­θιές στην ιστο­ρία του διε­θνώς.

Αυτά, ασφα­λώς, δεν ση­μαί­νουν εσω­στρέ­φεια, ούτε έναν απο­προ­σα­να­το­λι­στι­κό μα­κρό­συρ­το προ­γραμ­μα­τι­σμό «πρω­ταρ­χι­κής συσ­σώ­ρευ­σης» δυ­νά­με­ων. Ο κό­σμος μας έχει μπει με τα­χύ­τη­τα στην αντι­πα­ρά­θε­ση με το Μνη­μό­νιο 3, αρ­χί­ζο­ντας από το Ασφα­λι­στι­κό. Με αυτήν την «τα­χύ­τη­τα» έχου­με να με­τρη­θού­με. Η ΛΑΕ απο­τε­λεί έναν κρί­σι­μο «τόπο» όπου πρέ­πει γρή­γο­ρα να ανα­πτυ­χθούν όλες οι πρω­το­βου­λί­ες, για να βά­λου­με ξανά μπρο­στά το σχέ­διο «κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς». Με με­γα­λύ­τε­ρη και σα­φέ­στε­ρη στή­ρι­ξη στον κόσμο της ερ­γα­σί­ας και στις λαϊ­κές δυ­νά­μεις, με οξύ­τε­ρη πο­λι­τι­κή απέ­να­ντι στην ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη και τις ευ­ρω­η­γε­σί­ες, με στε­νό­τε­ρη σχέση της κα­θη­με­ρι­νής πο­λι­τι­κής με το «όραμα» της γε­νι­κό­τε­ρης σο­σια­λι­στι­κής απε­λευ­θέ­ρω­σης.

*μέλος Πο­λι­τι­κού Συμ­βου­λί­ου της ΛΑΕ, πρώην βου­λευ­τής Α΄Αθή­νας