81 Χρόνια Από Την Εκτέλεση Του Παντελή Πουλιόπουλου /// ΟΚΔΕ

 Η συμβολή του στο εργατικό κίνημα

 

Προδημοσίευση από την Εργατική Πάλη Ιουνίου 2024

Φέτος, την 6η Ιουνίου 2024, συμπληρώνονται 81 χρόνια από την εκτέλεση του θεμελιωτή του επαναστατικού μαρξισμού στην Ελλάδα, του Παντελή Πουλιόπουλου, ο οποίος εκτελέστηκε από τις ιταλικές κατοχικές δυνάμεις στο Νεζερό της Φθιώτιδας, μαζί με άλλους 105 πολιτικούς κρατούμενους.

Ο Πουλιόπουλος «γεννήθηκε με τον αιώνα», όπως ο ίδιος συνήθιζε να λέει, στις 10 Μαρτίου 1900. Το 1919 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και γρήγορα ήρθε σε επαφή με τα έργα των κλασικών του Μαρξισμού (Κ. Μαρξ, Φ. Έγκελς), ασπαζόμενος τις σοσιαλιστικές ιδέες. Την ίδια χρονιά εντάχθηκε στις τάξεις του νεοϊδρυθέντος Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (ΣΕΚΕ) και το 1920 στρατεύτηκε και στάλθηκε στο μικρασιατικό μέτωπο. Εκεί, ανέπτυξε πλούσια αντιπολεμική δράση, οργανώνοντας κομμουνιστικούς πυρήνες και εκδίδοντας την εφημερίδα «Κόκκινος Φρουρός». Εκείνη η περίοδος αποτέλεσε ένα μεγάλο σχολείο για τον ίδιο: μέσα στο μέτωπο, ο Πουλιόπουλος γνώρισε τον επαναστατικό μαρξισμό, ενώ ο πόλεμος βοήθησε στο σπάσιμο κάθε αυταπάτης για τη φύση και το σκοπό της ελληνικής αστικής τάξης, δείχνοντας με τον πιο καθαρό τρόπο τον διεθνιστικό αγώνα που θα έπρεπε να διεξάγει η εργατική τάξη.

Επιστρέφοντας στην Αθήνα, δημιούργησε την Πανελλήνια Ομοσπονδία Παλαιών Πολεμιστών και Θυμάτων Στρατού (που δίκαια μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο μαζικό κίνημα στην Ελλάδα) με αντιπολεμικό και ριζοσπαστικό-ταξικό προσανατολισμό. Διεκδίκησαν περίθαλψη και μέριμνα για όσους πολέμησαν και τις οικογένειές τους. Για τις ανάγκες της Ένωσης, έγραψε το περίφημο μανιφέστο «Πόλεμος κατά του Πολέμου», διατυπώνοντας, ουσιαστικά, άξονες πάλης ενάντια στον πόλεμο και ένα πρόγραμμα διεκδικήσεων για τις εργατικές και αγροτικές μάζες και για τα θύματά του.

Το 1924, έχοντας παίξει αποφασιστικό ρόλο στην τάση που επεδίωκε τον επαναστατικό μαρξιστικό προσανατολισμό του ΚΚΕ προς την 3η Διεθνή των Λένιν – Τρότσκι, ορίστηκε ως ο πρώτος γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, σε ηλικία μόλις 24 ετών. Το 1925 διώχθηκε με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας εξαιτίας του συνθήματος υπέρ της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας αλλά και της λανθασμένης θέσης για «ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη», που είχε επιβληθεί στο ΚΚΕ από την 3η Διεθνή (της οποίας είχε αρχίσει ο ραγδαίος σταλινικός εκφυλισμός). Στη δίκη, με μία πολύωρη απολογία, ο Πουλιόπουλος υπερασπίστηκε τον διεθνισμό, τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων, την αυτοδιάθεση των λαών, εντυπωσιάζοντας τους δικαστές με το εύρος των γνώσεών του στο επίπεδο της νομικής επιστήμης. Μετά την αθώωσή του, εξορίστηκε μαζί με άλλους αγωνιστές στη Φολέγανδρο, όπου και έμεινε μέχρι την απελευθέρωσή του, το 1926.

Επιστρέφοντας από τη φυλακή, ο Πουλιόπουλος διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στη συγκρότηση της Αριστερής Αντιπολίτευσης απέναντι στη σταλινική φράξια των Χαϊτά – Ζαχαριάδη η οποία είχε επικρατήσει στο ΚΚΕ. Δημιούργησε με άλλους αγωνιστές τον Σπάρτακο και λίγα χρόνια αργότερα, το 1934, αποδείχθηκε καθοριστικός για την ίδρυση της Οργάνωσης Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΟΚΔΕ). Εκείνη την περίοδο, που σηματοδοτείται από την επικράτηση του σταλινισμού στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα, ο Πουλιόπουλος αντιπάλευε τη στρατηγική των σταδίων που διαμορφωνόταν στο ΚΚΕ που θεωρούσε τον ελληνικό καπιταλισμό υπανάπτυκτο και ότι η επανάσταση στην Ελλάδα δεν θα είχε σοσιαλιστικό αλλά αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα. Απαντώντας στις αντι-μαρξιστικές θεωρίες του ΚΚΕ με το μνημιώδες έργο του, «Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα;» που αποτελεί τομή για την εξέταση του καπιταλιστικού σχηματισμού στην Ελλάδα, για την πολιτική του ΚΚΕ και του σταλινισμού γενικότερα, έδωσε στην εργατική τάξη ένα πολύτιμο θεωρητικό εργαλείο μέχρι και σήμερα.

Τον Αύγουστο του 1938, επί δικτατορίας Μεταξά, συνελήφθη εκ νέου. Ύστερα από κάποιους μήνες φυλακής στην Αίγινα, στάλθηκε στο στρατόπεδο-κολαστήριο της Ακροναυπλίας. Εκεί οι τροτσκιστές δεν αντιμετώπιζαν μόνο τους δεσμοφύλακες, αλλά ερχόντουσαν αντιμέτωποι και με τις συκοφαντίες και τις επιθέσεις των σταλινικών. Κατόρθωσαν όμως να διατηρήσουν τη λειτουργία τους και να διεξάγουν μια μεγάλη συζήτηση γύρω από τη φύση της δικτατορίας, του πολέμου, της ΕΣΣΔ, καθώς τα καθήκοντα των επαναστατών, που διασώθηκε στα «Τετράδια της Ακροναυπλίας». Παρέμεινε στη φυλακή μέχρι το 1943, χρονιά που εκτελέστηκε. Τότε, με αφορμή την ανατίναξη της σήραγγας στο Κούρνοβο από τον ΕΛΑΣ, στάλθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα, μαζί με άλλους 105 αγωνιστές. Εκεί, έπεσε ηρωικά μαζί με τους συντρόφους του, από τα πυρά των Ιταλών φασιστών.

Ο Πουλιόπουλος, πέρα από το σημαντικό θεωρητικό έργο που άφησε πίσω του, σε όλη τη ζωή του διακρίθηκε από την αγάπη στον συνάνθρωπο, τον φτωχό και τον κατατρεγμένο. Θυσίασε την καριέρα στην δικηγορία και, τασσόμενος στο πλευρό της εργατικής τάξης, προσέφερε την ίδια του τη ζωή στην ταξική πάλη. Με αυταπάρνηση, θυσίαζε τις προσωπικές του ανάγκες για να βοηθήσει τους συντρόφους και συναγωνιστές του, όποιον το είχε ανάγκη.

81 χρόνια μετά τον θάνατο του και υπό την απειλή ενός νέου γενικευμένου πολέμου, η ζωή και το έργο του Π. Πουλιόπουλου αποτελούν παράδειγμα για κάθε αγωνιστή, φτωχό και καταπιεσμένο. Όσο το καπιταλιστικό σύστημα βυθίζεται στην κρίση και απειλεί ολόκληρη την ανθρωπότητα με αφανισμό, πρέπει να ξαναπιάσουμε το νήμα από εκεί που το άφησε ο Παντελής Πουλιόπουλος, συνεχίζοντας την αγώνα για την ανατροπή του σάπιου αυτού καθεστώτος και την εγκαθίδρυση του Σοσιαλισμού.