Συνέντευξη του Ουκρανού Γιούρι Σαχκίν στην Νέα Προοπτική (Ν.Π.)

Η κρίση στην Ουκρανία βρέθηκε στο επίκεντρο των εργασιών της 2ης Ευρω-μεσογειακής Εργατικής Συνδιάσκεψης (29 – 30 Mαρτίου). H Ν.Π συζήτησε με τον σ. Γιούρι Σαχκίν, μέλος της ουκρανικής οργάνωσης «Ενάντια στο Ρεύμα». 

Ν.Π: Ποια είναι αυτή τη στιγμή η εικόνα από την κοινωνική σύγκρουση στην Ουκρανία;

Γ.: Η ουκρανική αστική τάξη και ο δυτικός ιμπεριαλισμός, ΗΠΑ και Ε.Ε, χρησιμοποίησαν για τους σκοπούς τους το κίνημα Μαϊντάν, ένα εθνικιστικό κίνημα της μικροαστικής τάξης, καταφέρνοντας να επιβάλλουν πραξικοπηματικά τη νέα Κυβέρνηση. Η κοινωνική αναταραχή προκλήθηκε από την διαφθορά και την ύφεση στην Ουκρανία. 

Μετά τη νίκη του Μαϊντάν, κάθε δημοκρατικό στοιχείο σε αυτήν την κινητοποίηση εξαφανίστηκε. Τώρα αυτό το κίνημα είναι αντιδραστικό, αστικό εθνικιστικό και υποστηρίζει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Υπάρχουν βέβαια σημάδια απογοήτευσης στη Μαϊντάν, η οποία επιχειρείται να χρησιμοποιηθεί από τους ναζί για να τους δυναμώσει. Και εδώ είναι ο κύριος κίνδυνος. Οι ναζί έχουν τη δυνατότητα να κερδίσουν από την απογοήτευση, λόγω της καλύτερης, σε σχέση με την αριστερά, οργάνωσής τους.
Οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που έχουν ξεκινήσει στο νότο και την ανατολή της χώρας, ενώ ξεκίνησαν ως κοινωνικό κίνημα γύρισαν πολύ γρήγορα σε ρωσικό εθνικιστικό κίνημα. Ίσως ο λόγος είναι η επέμβαση στην Κριμαία. Φυσικά η Κυβέρνηση χρησιμοποίησε την επέμβαση για να δυναμώσει το πατριωτικό κύμα. Γι’ αυτό το λόγο η «αντι-Μαϊντάν» έχασε δυνάμεις αφού έμειναν σ’ αυτό μόνο οι φιλο-ρώσοι. Ο Πούτιν διέσπασε και αδυνάτισε το κίνημα με την επέμβαση.

Ν.Π: Πως αντιμετωπίζουν οι ουκρανικές μάζες την Ε.Ε;

Γ.: Υπάρχει απογοήτευση για την Κυβέρνηση αλλά όχι και για την Ε.Ε. Οι αυταπάτες είναι δυνατές ακόμα. Χρειαζόμαστε μακρά περίοδο για να τις ανατρέψουμε. Υπάρχουν δυνάμεις μέσα στην αριστερά που πιστεύουν ότι θα δυναμώσει η δημοκρατία μέσω της Ε.Ε. Είναι επικίνδυνο, γιατί μπερδεύουν την συνένωση των αστικών τάξεων Ε.Ε και Ουκρανίας με την συνένωση της εργατικής τους τάξης. Το δεύτερο προτσές είναι ασύμβατο με μια συμφωνία με την Ε.Ε. Όπως το βλέπω τώρα, οι συνθήκες στην Ουκρανία δεν είναι ευνοϊκές για το επαναστατικό κίνημα. Οι εθνικιστικές δυνάμεις της Ρωσίας και της Ουκρανίας έχουν κινητοποιηθεί και υπάρχει αδιαφορία για τις μαρξιστικές κι αναρχικές θέσεις. Σε μια τέτοια κατάσταση το επείγον καθήκον είναι να παλέψουμε για ένα ανεξάρτητο εργατικό κίνημα. Είναι προϋπόθεση για τη σοσιαλιστική επανάσταση. Το πρόβλημα είναι ότι η εργατική τάξη της Ουκρανίας είναι παθητική τώρα. Δεν έχει σωστές ιδέες για τα ταξικά της συμφέροντα.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα στηρίζει τη Μαϊντάν. Η μεγαλύτερη ομοσπονδία συνδικάτων, η FPU, που κατάγεται από τα σοβιετικά συνδικάτα κρατάει ουδέτερη στάση. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν αντέδρασαν στην κατάληψη του κτηρίου τους στο Κίεβο από τους «Μαϊντάν» αλλά συμφώνησαν να παίρνουν χρήματα ενοικίασης! Τελικά το κτήριο κάηκε ολοσχερώς στις συγκρούσεις των διαδηλωτών με την αστυνομία. Και η δεύτερη ομοσπονδία της χώρας, η KVPU, στήριξε τη Μαϊντάν παρά την καταπίεση ακτιβιστών τους (των αδερφών Λέβιν) από τους διαδηλωτές.

Ν.Π: Τι συνέπειες έχει στην εργατική τάξη και τις οργανώσεις της αριστεράς η συμμετοχή των φασιστών στη νέα κυβέρνηση;

Γ.: Κάποιοι ουκρανοί αριστεροί πιστεύουν ότι δεν είναι δυνατό ένα φασιστικό καθεστώς γιατί δεν είναι οργανωμένη η εργατική τάξη. Και όντως δεν είναι. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φασισμού. Ο Δεξιός Τομέας είναι συνδεδεμένος με αστυνομία και μυστική αστυνομία. Η νέα Κυβέρνηση έχει τους υποστηριχτές της στην αστυνομία. Το ίδιο και στο στρατό. Η νέα Κυβέρνηση διέγραψε τον υπουργό άμυνας και ο νέος υπουργός Τένιουχ ανοιχτά συνεργάζεται με τον Δεξιό Τομέα. Ξέρουμε επίσης ότι ο υπουργός εσωτερικών υποθέσεων έχει δώσει εντολή να μην συλλαμβάνονται μέλη του Δεξιού Τομέα και ακτιβιστές της Μαϊντάν. Τον τελευταίο μήνα οι δυνάμεις αυτοάμυνας της Μαϊντάν και του Δεξιού Τομέα έχουν αποπειραθεί να κατασχέσουν τα χρήματα από τη μεγαλύτερη τράπεζα στο Κίεβο και εμπορικές φίρμες σε άλλες πόλεις. Σκότωσαν κόσμο στο Χάρκοβο και κανείς δεν συνελήφθη. Το ίδιο και στο Ρόβνο. Είναι υπεράνω του νόμου. Η πρώτη εξαίρεση σ’ αυτόν τον κανόνα είναι ο Σάσκο Μπιλίυ, ο πρώτος νεκρός ναζί από πυρά αστυνομικού. Η Κυβέρνηση έχει σχηματίσει εθνική φρουρά, μια μορφή νομιμοποίησης των παραστρατιωτικών ομάδων. Τώρα θα είναι μέρος των στρατιωτικών δυνάμεων. Όλα αυτά είναι επικίνδυνες τάσεις φασιστικοποίησης του καθεστώτος.

Ν.Π: Ποιες ήταν οι βασικές θέσεις και η στάση αριστερών οργανώσεων κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης;

Γ.: Κάποιες αριστερές δυνάμεις, όπως η «Αριστερή Αντιπολίτευση» υποστήριξε από την αρχή το Μαϊντάν. Την ίδια θέση είχε και μερίδα αναρχικών. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα σε συγκρούσεις με την αστυνομία ήταν στο πλευρό του Δεξιού Τομέα. Ένα άλλο μέρος τους, οι αναρχοσυνδικαλιστές (Επαναστατικές Συνομοσπονδίες Αναρχικοί-Συνδικαλιστές), δεν παίρνουν μέρος γενικά στην πολιτική πάλη και έμειναν αδιάφοροι για αυτό το κίνημα.
Οι περισσότερες σταλινικές ομάδες ήταν ενάντια στο Μαϊντάν από την αρχή. Ένα παράδειγμα είναι η Μποροντνά, η κυριότερη σταλινική εξωκοινοβουλευτική ομάδα. Τη χαρακτήρισε φασιστικό πραξικόπημα. Το ΚΚ Ουκρανίας, νεοσταλινικό κοινοβουλευτικό κόμμα, ήταν επίσης ενάντια, για δύο λόγους: πρώτον γιατί υποστήριζαν «κριτικά» το προηγούμενο καθεστώς Γιανουκόβιτς και δεύτερον γιατί η πρώην αντιπολίτευση ήταν ενάντια στο ΚΚ, προσπαθώντας να σβήσει την σοβιετική παράδοση στην ιστορία της χώρας.
Η δική μας οργάνωση διασπάστηκε το Γενάρη. Κάποιοι σύντροφοι έπεσαν στις ευρωπαϊκές αυταπάτες θεωρώντας ότι το σημαντικότερο ήταν η ανατροπή της Κυβέρνησης Γιανουκόβιτς. Φοβήθηκαν ότι ο Γιανουκόβιτς οδηγεί σε δικτατορία. Αποφάσισαν ότι είναι αναγκαίο να παλέψουν για τη δημοκρατία χωρίς ανεξάρτητη ταξική θέση. Το δεύτερο μέρος της οργάνωσης – στο οποίο ανήκω και εγώ- θέτει με επιμονή μέχρι και τώρα, ως κύριο καθήκον, το σχηματισμό ενός ανεξάρτητου ταξικού ρεύματος σε αυτήν την κρίση. Αυτός ο στόχος σημαίνει ότι έχουμε να παλέψουμε ενάντια στις αυταπάτες και από τις δύο πλευρές, πρώτα απ όλα τον ουκρανικό και μετά το ρώσικο εθνικισμό. Κάποιοι τροτσκιστές και αναρχικοί στην Οδησσό συμφωνούν μαζί μας και παλεύουμε μαζί.

Ν.Π: Ποια είναι η στάση της νεολαίας όλο αυτό το διάστημα;

Γ.: Η κατάσταση στη νεολαία δεν είναι καλύτερη. Οι περισσότεροι νομίζουν ότι η Ευρώπη είναι το ιδεατό για την Ουκρανία. Ένα άλλο μικρότερο κομμάτι πιστεύει ότι η φυσική σχέση είναι με τη Ρωσία επικαλούμενο κοινές αναφορές στην κουλτούρα. Η επιρροή των αριστερών ιδεών είναι περιορισμένη. Τέλος, σε αγροτικές περιοχές της Δυτικής Ουκρανίας και σε κάποια αποβιομηχανοποιημένα κέντρα της Ανατολικής, υπάρχει αύξηση της ανεργίας.