Το editorial της "Εργατικής Αριστεράς" που κυκλοφορεί (φύλλο Νο 455)

Η πανδημία του Covid-19 εξελίσσεται ως ιδιαίτερα φονική. Δεν υπάρχει, όμως, τίποτα «αντικειμενικό» σε αυτήν την εξέλιξη, δεν υπάρχει τίποτα άσχετο με τους κοινωνικο-πολιτικούς συσχετισμούς, με την ταξική κυριαρχία που κλήθηκε να απαντήσει σε αυτήν την δοκιμασία.

Ο Covid-19 δεν προ­έ­κυ­ψε μέσα από τη συ­νή­θεια κά­ποιων «κα­θυ­στε­ρη­μέ­νων» να κα­τα­να­λώ­νουν άγρια ζώα. Οι άν­θρω­ποι επί χι­λιε­τί­ες κα­τα­νά­λω­ναν ψάρια και ζώα από το κυ­νή­γι. Τα σύ­νο­ρα ανά­με­σα στο αν­θρώ­πι­νο DNA και θη­ριώ­δεις ιούς ή βα­κτή­ρια που πα­ρε­πι­δη­μού­σαν και πα­ρε­πι­δη­μούν στην «άγρια φύση» γκρέ­μι­σε η συ­στη­μα­τι­κή απο­ψί­λω­ση των δασών, η ανά­πτυ­ξη των πο­λυάν­θρω­πων «μη­τρο­πό­λε­ων» που πε­ρι­τρι­γυ­ρί­ζο­νται από πα­ρα­γκου­πό­λεις στον πα­γκό­σμιο Νότο και –κυ­ρί­ως!– η βιο­μη­χα­νο­ποι­η­μέ­νη γε­ωρ­γία, η κτη­νο­τρο­φία και πτη­νο­τρο­φεία με­γά­λης κλί­μα­κας. Η κα­τα­γω­γή του κο­ρο­νοϊ­ού είναι στις «με­γά­λες φάρ­μες» και στις άγριες επε­κτα­τι­κές συ­νή­θειες του σύγ­χρο­νου κα­πι­τα­λι­σμού. Γι’ αυτό και όλοι οι «ιθύ­νο­ντες» γνω­ρί­ζουν ότι οι δια­δο­χι­κές παν­δη­μί­ες είναι μια δο­κι­μα­σία που θα μας συ­νο­δεύ­ει για μια ολό­κλη­ρη ιστο­ρι­κή εποχή.

Ο Covid-19 δεν προ­έ­κυ­ψε ως κε­ραυ­νός εν αι­θρία, δεν έπεσε απροει­δο­ποί­η­τα πάνω στην αν­θρω­πό­τη­τα. Είχαν προη­γη­θεί οι «συ­να­γερ­μοί» με τον SARS και τον MERS, τους δο­λο­φο­νι­κούς κο­ρο­νοϊ­ούς που πε­ριο­ρί­στη­καν τε­λι­κά στη Νο­τιο­α­να­το­λι­κή Ασία και στη Μέση Ανα­το­λή. Από τις αρχές του 21ου αιώνα οι επι­στή­μο­νες απαι­τού­σαν έρευ­να, πό­ρους κι απο­τε­λέ­σμα­τα για τη δυ­να­τό­τη­τα αντι­με­τώ­πι­σης ιών που θα είναι εξί­σου ή και πε­ρισ­σό­τε­ρο με­τα­δο­τι­κοί με τον ιό της επο­χι­κής γρίπ­πης, αλλά 5 ως 10 φορές πιο φο­νι­κοί από αυτόν. Στην 20ε­τία που πέ­ρα­σε η αιχμή που επι­βλή­θη­κε στην έρευ­να ήταν τα οπιού­χα παυ­σί­πο­να (που σή­με­ρα οδεύ­ουν προς απα­γό­ρευ­ση στις ΗΠΑ), τα φάρ­μα­κα που συν­δέ­ο­νται με το life style (πχ η θε­ρα­πεία αδυ­να­μιών στύ­σης) και γε­νι­κό­τε­ρα τα προ­ϊ­ό­ντα και οι υπη­ρε­σί­ες που θα μπο­ρού­σαν να αγο­ρα­στούν από την εύ­πο­ρη μειο­ψη­φία και τα ανώ­τε­ρα με­σο­στρώ­μα­τα. Οι ευ­θύ­νες για την κα­τά­στα­ση στην οποία βρί­σκει την αν­θρω­πό­τη­τα η έξαρ­ση του Covid-19 είναι βα­ρύ­τα­τες.

Ακόμα όμως και από τη στιγ­μή του ξε­σπά­σμα­τος της παν­δη­μί­ας, δεν υπήρ­χε τί­πο­τα το αντι­κει­με­νι­κό που επέ­βα­λε τη φο­νι­κό­τη­τα που απο­δει­κνύ­ε­ται στη Λομ­βαρ­δία, στη Μα­δρί­τη, στο Λον­δί­νο, στη Νέα Υόρκη. Στα 40 προη­γού­με­να χρό­νια η κα­τε­δά­φι­ση των δη­μό­σιων συ­στη­μά­των Υγεί­ας υπήρ­ξε ένας βα­σι­κός στό­χος του νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου κα­πι­τα­λι­σμού διε­θνώς. Όσο ηρω­ι­κά κι αν ερ­γά­ζο­νται σή­με­ρα οι για­τροί και οι νο­σο­κό­μες, οι προ­σπά­θειές τους δεν αρ­κούν για να αντι­στρέ­ψουν σε ελά­χι­στο κι επεί­γο­ντα χρόνο τη δια­λυ­τι­κή δράση των κα­θε­στω­τι­κών δυ­νά­με­ων, επί δε­κα­ε­τί­ες, στα συ­στή­μα­τα Υγεί­ας. Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο όταν στις σύγ­χρο­νες με­γα­λου­πό­λεις (όπως πχ η Νέα Υόρκη…) η υγεία και η πε­ρί­θαλ­ψη στη­ρί­ζε­ται στη «συ­νι­στα­μέ­νη» πολ­λών και δια­φο­ρε­τι­κών κοι­νω­νι­κών υπη­ρε­σιών, πέρα από τα δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία (με­τα­φο­ρές, κα­θα­ριό­τη­τα, προ­μή­θεια τρο­φί­μων, νερό κ.ο.κ.). Όσοι χει­ρο­κρό­τη­σαν ή έμει­ναν αδιά­φο­ροι όταν οι θα­τσε­ρι­κοί κάθε από­χρω­σης επέ­δρα­μαν ενά­ντια στις δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες και τα δη­μό­σια αγαθά, σή­με­ρα το βρί­σκουν μπρο­στά τους τρέ­μο­ντας ανυ­πε­ρά­σπι­στοι απέ­να­ντι σε μια λοί­μω­ξη του ανα­πνευ­στι­κού.

Ζούμε σε μια εποχή όπου ο αγριαν­θρω­πι­σμός έχει γε­νι­κό­τε­ρα εκτο­ξευ­τεί. Οι ακρο­δε­ξιοί της Λέ­γκας στις το­πι­κές «δια­κυ­βερ­νή­σεις» στη Λομ­βαρ­δία δεν δί­στα­σαν να βά­λουν τους πρώ­τους αρ­ρώ­στους από SARS-2 στα… γη­ρο­κο­μεία, δια­σπεί­ρο­ντας τη μό­λυν­ση στην πιο ευά­λω­τη ομάδα. Ο Τζόν­σον και ο Τραμπ ιε­ραρ­χώ­ντας την οι­κο­νο­μία ως πρώτη προ­τε­ραιό­τη­τα προ­σα­να­το­λί­στη­καν στις μπούρ­δες περί ανο­σί­ας της αγέ­λης, πλη­ρώ­νο­ντας σή­με­ρα βαρύ τί­μη­μα. Στις ΗΠΑ η φο­νι­κό­τη­τα του ιού απο­δει­κνύ­ε­ται ιδιαί­τε­ρα «ρα­τσι­στι­κή»: Στο Σι­κά­γο όπου το πε­ρί­που 80% των κα­τοί­κων είναι λευ­κοί, το 45% των θα­νά­των είναι μαύ­ροι. Στο Πα­ρί­σι και στη Μα­δρί­τη οι φτω­χοί πλη­ρώ­νουν δυ­σα­νά­λο­γα με­γά­λο πο­σο­στό και σε θα­νά­τους και σε πόνο και τα­λαι­πω­ρία.

Ο αγριαν­θρω­πι­σμός γί­νε­ται γε­νι­κό­τε­ρος. Στην κε­ντρι­κή Με­σό­γειο, με πρό­σχη­μα την κα­ρα­ντί­να, η Ιτα­λία και η Μάλτα απα­γό­ρευ­σαν στις υπη­ρε­σί­ες διά­σω­σης να αντα­πο­κρί­νο­νται στις εκ­κλή­σεις βο­ή­θειας. Ακόμα και στις επι­δη­μί­ες της πα­νού­κλας στα Σκο­τει­νά Χρό­νια, δεν υπάρ­χουν ιστο­ρι­κά στοι­χεία για ορ­γα­νω­μέ­νες πο­λι­τεί­ες που απο­φά­σι­σαν να αγνο­ού­νε την κραυ­γή «άν­θρω­ποι στα θά­λασ­σα!».

Αυτή η σκλη­ρό­τη­τα είναι δίπλα μας, μας αφορά άμεσα: στα γη­ρο­κο­μεία, στα camps των προ­σφύ­γων, στις φυ­λα­κές, στους στρα­τώ­νες, στους συ­νοι­κι­σμούς των ρομά, στις φτω­χο­γει­το­νιές, χι­λιά­δες άν­θρω­ποι κιν­δυ­νεύ­ουν και θα κιν­δυ­νεύ­σουν από την εγκα­τά­λει­ψη και την αδια­φο­ρία για την τύχη τους. Και όσοι δεν κα­τα­λα­βαί­νουν τα επι­χει­ρή­μα­τα και τη γλώσ­σα της αλ­λη­λεγ­γύ­ης, ας σκε­φτούν ότι αυτοί οι χώροι –και πολ­λοί άλλοι– μπο­ρούν να εξε­λι­χθούν σε «βόμ­βες» ανα­πα­ρα­γω­γής του ιού.

Η κα­ρα­ντί­να δεν είναι δυ­να­τόν να απο­τε­λεί απά­ντη­ση σε όλα αυτά. Γιατί η κα­ρα­ντί­να δεν μπο­ρεί να κρα­τη­θεί με­σο­μα­κρο­πρό­θε­σμα. Γιατί η κα­ρα­ντί­να έχει τε­ρά­στιο κό­στος για τους ερ­γα­ζό­με­νους και τις λαϊ­κές τά­ξεις.

Γιατί η κα­ρα­ντί­να συ­μπί­πτει με την άφιξη επί σκη­νής της διε­θνούς οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης, θέ­το­ντας τα θε­μέ­λια για μια νέα φο­νι­κή απει­λή στα στοι­χειώ­δη ερ­γα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα: στις ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις, στο μισθό και στη σύ­ντα­ξη, στις απο­λύ­σεις και στην «απα­σχο­λη­σι­μό­τη­τα».

Όλα αυτά, μαζί, ανα­δει­κνύ­ουν τη σήψη, τα βαθιά αδιέ­ξο­δα σε όλες τις κρί­σι­μες επι­λο­γές του σύγ­χρο­νου κα­πι­τα­λι­σμού.

Η Αρι­στε­ρά που θα στα­θεί απέ­να­ντι οφεί­λει να ξε­κι­νά από μια κα­θα­ρή αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή στρα­τη­γι­κή. Αν θέλει να ανα­με­τρη­θεί πράγ­μα­τι με αυτήν τη σκλη­ρή συ­γκυ­ρία, οφεί­λει να με­τα­φρά­σει αυτήν τη στρα­τη­γι­κή σε συ­γκε­κρι­μέ­νο με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα και σε μα­ζι­κή με­τα­βα­τι­κή πο­λι­τι­κή. Έχο­ντας απέ­να­ντι το σύ­νο­λο των κα­θε­στω­τι­κών δυ­νά­με­ων που ενο­ποιού­νται μέσα στην κρίση, οφεί­λει να επι­διώ­ξει την ανά­λο­γη συ­γκέ­ντρω­ση των δικών μας δυ­νά­με­ων, μέσω της συ­νει­δη­τής και συ­γκρο­τη­μέ­νης ενω­τι­κής/με­τω­πι­κής πο­λι­τι­κής. Με στόχο την αλ­λα­γή «της υπάρ­χου­σας κα­τά­στα­σης των πραγ­μά­των», σε μια συ­γκυ­ρία ρευ­στή, αντι­φα­τι­κή και επι­κίν­δυ­νη για τον κόσμο μας.