Η λαϊκή εξέγερση στο Καζακστάν, αν και δείχνει να έχει τελειώσει σε αυτή τη φάση, ανέδειξε τη δύναμη του εργατικού ξεσηκωμού και τη δυνατότητα οι λαοί να πετυχαίνουν νίκες. Ο λαός του Καζακστάν, με τη μαζική του κινητοποίηση και τη πρωτοπόρα τη δράση της οργανωμένης εργατικής τάξης, κατάφερε μέσα σε λίγες μόνο μέρες να πετύχει βελτίωση των συνθηκών εργασίας και ζωής του.
Όπως έγινε και στη Χιλή, το Εκουαδόρ, την Κολομβία, το Λίβανο, σε όλες τις μεγάλες λαϊκές εξεγέρσεις των τελευταίων 3 χρόνων, αφορμή στάθηκε η αύξηση των τιμών βασικών κοινωνικών αγαθών. Το υπόβαθρο είναι η μαζική φτωχοποίηση, οι ανισότητες, η ανεργία, η εξαθλίωση της εργατικής τάξης αλλά ακόμα και σημαντικού μέρους μεσαίων στρωμάτων. Η ταξική σύγκρουση βρίσκεται στην καρδιά των μεγάλων εξεγέρσεων της εποχής μας, όσο κι αν αυτή η αναφορά αποκρύπτεται.
Στο Καζακστάν οι μαζικές διαδηλώσεις ξέσπασαν με αφορμή τον διπλασιασμό της τιμής των καυσίμων. Από τα εργοστάσια και τις πετρελαιοπηγές της επαρχίας, η φλόγα της εξέγερσης μεταφέρθηκε και στις μεγάλες πόλεις, ενώ προστέθηκαν και νέα αιτήματα όπως η μείωση των τιμών των τροφίμων, η λήψη μέτρων κατά της ανεργίας. Η κυβέρνηση της χώρας αρχικά είπε αυτό που λέει και η Ελληνική και όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις στον πλανήτη: «η τιμή των καυσίμων καθορίζεται πλέον στο χρηματιστήριο, η αγορά αποφάσισε».
Είναι η ίδια αγορά και ο καπιταλιστικός μετασχηματισμός του Καζακστάν τα τελευταία 30 χρόνια πού έχουν αναγκάσει το λαό μιας πλούσιας σε πρώτες ύλες χώρας, να ζει στη φτώχεια. Κατά τη διάρκεια των αντιδραστικών καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που βαφτιστήκαν «μεταρρυθμίσεις» και των ιδιωτικοποιήσεων ο μόνος τομέας που «αναπτύχθηκε» ήταν η παραγωγή πετρελαίου που ανήκει σε ξένα κεφάλαια (Ρωσικά, δυτικά, Κινεζικά, Τούρκικα). Για να κρατήσουν τα κέρδη τους οι πετρελαϊκές επιχειρήσεις ξεκίνησαν πέρσι πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων με απολύσεις, μειώσεις μισθών και μπόνους ενώ μόνο μια εταιρία απέλυσε 40.000 εργαζόμενους μέσα μια μέρα. Σε αυτή την εταιρία ήταν όπου ξεκίνησε η απεργία στις 3 Γενάρη και στάθηκε η αρχή της λαϊκής εξέγερσης. Το Καζακστάν σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ έχει διατηρήσει μια ισχυρή παράδοση εργατικών αγώνων, με απεργίες και μικρότερης έκτασης ξεσηκωμούς που έβαζαν και το αίτημα της εθνικοποίησης των πετρελαϊκών εταιρειών.
Στην εξέλιξη της εξέγερσης αναμίχθηκαν στοιχεία από το θολό ακόμα τοπίο μίας πολιτικής σύγκρουσης φατριών εξουσίας μεταξύ του νυν και του πρώην προέδρου ενώ ενεπλάκησαν ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που διατηρούν ισχυρά συμφέροντα στη χώρα. Ο νυν πρόεδρος Τοκάγιεφ απομάκρυνε τον πρώην Ναζαρμπάγιεφ από την ισχυρή θέση του Συμβουλίου Ασφαλείας που διατηρούσε, οδήγησε την κυβέρνηση σε παραίτηση, καθαίρεσε στελέχη της προηγούμενης διοίκησης σε κρίσιμους τομείς με την ευθεία στρατιωτική βοήθεια της Ρωσίας και την πολιτική στήριξη της Κίνας. Παρά τους δεκάδες νεκρούς, τα δυτικά ΜΜΕ ελάχιστα ασχολήθηκαν με το θέμα και «παραδόξως» κανένα δεν χαρακτηρίζει τον Τοκάγιεφ ως δικτάτορα (σε αντίθεση με τον Γιανουκόβιτς στην Ουκρανία την περίοδο του Μαϊντάν και τον Λουκασένκο στη Λευκορωσία πρόσφατα…)
Προφανώς είναι τεράστιο λάθος να υπάρχει υποτίμηση των υπαρκτών πολιτικών και των γεωστρατηγικών πτυχών των γεγονότων στο Καζακστάν. Αλλά εξίσου λάθος είναι και να κρίνονται όλες οι λαϊκές εξεγέρσεις υπό αυτό το πρίσμα μόνο ή κυρίως. Ακόμα και για μεγάλο μέρος της αριστεράς, των οργανώσεων αυτής αλλά και εντύπων της, το κοινωνικό ζήτημα ως πρωταρχική αιτία μιας εξέγερσης έχει στις μέρες μας σχεδόν ξεχαστεί την ώρα που ο ίδιος ο Τοκάγιεφ αλλά και ηγέτες ξένων δυνάμεων που επενέβησαν αναγνώρισαν το κοινωνικό ζήτημα ως γενεσιουργό αίτιο του λαϊκού ξεσηκωμού.
Ο πρόεδρος του Καζακστάν αναγκάστηκε να ικανοποιήσει μεγάλο μέρος των οικονομικών αιτημάτων των απεργών. Ακύρωσε την αύξηση της τιμής των καυσίμων που στάθηκε η κύρια αιτία των απεργιών και ανακοίνωσε μορατόριουμ στις αυξήσεις των τιμών των βασικών αγαθών μέχρι τον Ιούλιο ενώ παράλληλα υποσχέθηκε επιδοτούμενα ενοίκια για στέγαση των φτωχών και τη δημιουργία δημόσιου ταμείου για τη στήριξη της υγειονομική περίθαλψης. Οι απεργοί πολλών κλάδων πέτυχαν αυξήσεις από 20% και πάνω ενώ ζητούσαν επίσης μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 58-60, υψηλότερες συντάξεις, επιδόματα παιδιών κ.α.
Μέσα σε μια εβδομάδα λοιπόν ο λαός του Καζακστάν κατάφερε να πετύχει υποχωρήσεις από την πλευρά κράτους και κεφαλαίου, που μοιάζουν μακρινό όνειρο ως διεκδικήσεις ακόμα και στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες της Δύσης πλέον. Θα ήταν μάλλον αδύνατο σε αυτή τη φάση να προχωρήσει περισσότερο ο αγώνας και να μην επικαθοριστεί από τις ευρύτερες πολιτικές διεργασίες. Η αριστερά στο Καζακστάν είναι πολύ αδύναμη (και στην παρανομία) και απουσιάζει η στρατηγική μιας αντικαπιταλιστικής και πολύ περισσότερο μιας κομμουνιστικής προοπτικής.
Όμως έχουμε μπει σε μια νέα εποχή εξεγέρσεων όπου οι λαοί δεν ανέχονται πλέον να πληρώνουν για τα κέρδη του κεφαλαίου ενώ οι κυβερνήσεις αδυνατούν να ενσωματώσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Οι στόχοι των απεργών στο μακρινό Καζακστάν και οι νίκες που πέτυχαν ήρθαν να θυμίσουν όσα αδυνατεί έστω να ψελλίσει η πλειοψηφία της εγχώριας αριστεράς αλλά και των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Οι οικονομικές και κοινωνικές νίκες προς όφελος της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων και συνολικά το κοινωνικό-πολιτικό αποτύπωμα της εξέγερσης έχει ανεβάσει την αυτοπεποίθηση των λαϊκών δυνάμεων. Η πρόσκληση έχει τεθεί και για τις πρωτοπόρες ταξικές πολιτικές δυνάμεις της χώρας ώστε να συμβάλλουν σε ανώτερης ποιότητας λαϊκούς αγώνες που θα μπορούν να φτάσουν μέχρι το τέλος.
Αλλά και στον υπόλοιπο πλανήτη ακόμα και «επαναστατικές» ή «κομμουνιστικές» δυνάμεις έχουν ξεχάσει την ανάγκη για ψωμί για το λαό, τη σημασία της οργάνωσης της εργατικής τάξης. Με την τακτική του κυβερνητισμού η βελτίωση των όρων ζωής για τον λαό μετατίθεται στην ανάθεση και στα όνειρα «προοδευτικής διακυβέρνησης» σε συνεργασία με την αστική τάξη ή με την αυταπάτη της ανοχής της. Η δημοσιονομική σταθερότητα έχει μετατραπεί σε ιερό τοτέμ ακόμα και για τις πλέον προοδευτικές κυβερνήσεις με παρουσία αριστερών δυνάμεων ενώ άλλες οργανώσεις ακόμα και με κομμουνιστική αναφορά παρά την αντικαπιταλιστική ρητορική με τη στάση και τη πρακτική τους καλλιεργούν στο λαό την πεποίθηση ότι τελικά «οι αγώνες δεν κερδίζουν».
Η λαϊκή εξέγερση στο Καζακστάν όμως δίνει ξανά το παράδειγμα και την αυτοπεποίθηση στους λαούς. Όσο κι αν «αποκαταστάθηκε η τάξη», η φλόγα της λαϊκής οργής σε όλο τον πλανήτη μένει αναμμένη. Για τις κομμουνιστικές δυνάμεις χρέος είναι όχι να την περιορίζουν και να την υποτιμούν ή μόνο να βγάζουν συμπεράσματα αλλά να την μετασχηματίζουν σε μια κατεύθυνση που θα γίνει πραγματικά επικίνδυνη για το καπιταλισμό και την αντιδραστική παγκόσμια τάξη, προκαλώντας ανώτερου χαρακτήρα επαναστατικά γεγονότα για να ανοίξει ο δρόμος για την κομμουνιστική απελευθέρωση που έχει ανάγκη η μεγάλη πλειοψηφία της ανθρωπότητας. Η διαμόρφωση ενός σύγχρονου κομμουνιστικού προγράμματος και κόμματος και η συγκρότηση μιας μαζικής μετωπικής αντικαπιταλιστικής αριστεράς είναι τα αναγκαία βήματα για το αναγκαίο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα της εποχής μας που θα μπει μπροστά για να έρθει το μέλλον της χειραφέτησης των λαών πιο γρήγορα.
ΝΑΡ για τη Κομμουνιστική Απελευθέρωση
19 Ιανουαρίου 2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου