ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ /// ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 

Το πρώτο κείμενο από το ένθετο «Κομμουνισμός» με θέμα «Μύθοι για τον Λένιν», από το τεύχος 113 της «Κομμουνιστικής Επανάστασης».

 Κομμουνιστική Επανάσταση

«Ο Λένιν έζησε.
Ο Λένιν ζει.
Ο Λένιν θα ζει για πάντα!»
Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι

***

 

Ο Βλαντιμίρ Λένιν, από τον θάνατο του οποίου συμπληρώθηκε τον περασμένο Γενάρη ένας αιώνας, ήταν ο μεγαλύτερος επαναστάτης στη σύγχρονη Ιστορία. Δημιούργησε το Μπολσεβίκικο Κόμμα, το οποίο οδήγησε τη ρωσική εργατική τάξη στην εξουσία κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Με τον καπιταλισμό να βρίσκεται σήμερα σε βαθιά ιστορική κρίση, οι ιδέες του Λένιν είναι πιο επίκαιρες από ποτέ.

Υπάρχουν αμέτρητα ψέματα και συκοφαντίες που έχουν διαδώσει οι εχθροί της εργατικής τάξης για να δυσφημήσουν τον Λένιν, τις επαναστατικές του ιδέες και τη δράση του. Σε αυτό το ένθετο τεύχος μας θα βρείτε σύντομες απαντήσεις σε ορισμένα από τα πιο συνηθισμένα ψέματα που διακινούνται για τον Λένιν. Κάθε μία από αυτές περιέχεται σε μεγαλύτερα άρθρα και σε βιβλία, οι τίτλοι των οποίων αναγράφονται στο τέλος κάθε ενότητας. Η πηγή μας είναι η επετειακή ιστοσελίδα της IMT για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Λένιν https://lenin.red/.

Μετάφραση κειμένων – πολιτική επιμέλεια ένθετου: Σταμάτης Καραγιαννόπουλος
Επιμέλεια: Στέλιος Δαφνής

***

Ο Λένιν συχνά χαρακτηρίζεται ως «δικτατορικός και βάναυσος». Του καταλογίζεται ότι επιδίωξε τα δικά του μεγαλεπήβολα σχέδια ενάντια στη θέληση των γύρω του. Ωστόσο, αυτό δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Ο Λένιν υπερασπιζόταν πάντα την ελευθερία της συζήτησης μέσα στο Μπολσεβίκικο Κόμμα και ποτέ δεν φοβόταν να βρίσκεται στη μειοψηφία. Μόνο σε αυτή τη βάση κέρδιζε υποστήριξη για τις ιδέες του.

Ο Λένιν είχε σίγουρα τεράστιο κύρος, αλλά αυτό δεν προήλθε από το «κούνημα ενός ραβδιού». Διέθετε μόνο πολιτικό και ηθικό κύρος. Κατείχε τη δύναμη των ιδεών και τίποτα περισσότερο. Κάθε πολιτικό ζήτημα και κάθε διαφωνία μέσα στο κόμμα, επί των ημερών του αξιοποιήθηκε για την ανύψωση του πολιτικού και θεωρητικού επιπέδου των μελών.

Η στάση των μπολσεβίκων έναντι της αντεπανάστασης

Οι αντίπαλοι του Λένιν αρέσκονται να επισημαίνουν την απαγόρευση αντίπαλων αριστερών κομμάτων, όπως οι μενσεβίκοι και οι σοσιαλεπαναστάτες, ως απόδειξη των «δικτατορικών» του τάσεων. Στην πραγματικότητα, μέσα στις συνθήκες του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε μετά την επανάσταση, τα μέτρα των μπολσεβίκων για την προστασία της επανάστασης ήταν όχι μόνο δικαιολογημένα, αλλά και υπερβολικά ήπια.

Οι μπολσεβίκοι αμέσως μετά την επανάσταση ήταν τόσο μετριοπαθείς που επέτρεψαν ακόμα και στους αντεπαναστάτες στρατηγούς να απελευθερωθούν! Αυτοί βέβαια, αθέτησαν τους όρκους τους και ξαναμπήκαν σε πόλεμο ενάντια στην επανάσταση. Ο Λένιν πυροβολήθηκε το 1918 από το μέλος του κόμματος των σοσιαλεπαναστατών, Φάνια Καπλάν, ενώ ένα τρένο στο οποίο επέβαινε ο Τρότσκι παραλίγο να ανατιναχτεί.

Αυτά τα γεγονότα ανάγκασαν τη σοβιετική εξουσία να αντεπιτεθεί και να εξαπολύσει τη λεγόμενη «κόκκινη τρομοκρατία», ως μέσο αυτοάμυνας. Ο εμφύλιος πόλεμος διήρκεσε από το 1918 έως το 1920, προκαλώντας χιλιάδες θανάτους και τρομερές καταστροφές. Κατά τη διάρκειά του απαγορεύτηκαν τα αστικά κόμματα και εκείνα των μενσεβίκων και των σοσιαλεπαναστατών. Η μόνη αιτία ήταν ότι στήριξαν ανοιχτά την αντεπανάσταση. Με τον ίδιο τρόπο να θυμίσουμε ότι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Βρετανία απαγόρευσε τη Βρετανική Ένωση Φασιστών και φυλάκισε τον χιτλερικό ηγέτη της, Όσβαλντ Μόσλι.

Ελευθερία συζήτησης την εποχή του Λένιν

Το κόμμα των μπολσεβίκων ήταν εξαιρετικά δημοκρατικό και είχε μια ζωντανή εσωτερική ζωή. Απολάμβανε έναν βαθμό ελευθερίας που έκανε τον ιστορικό Έντουαρντ Καρ να παρατηρήσει ότι αυτή σπάνια έχει παρατηρηθεί σε κάποιο άλλο κόμμα στον κόσμο. Επί Λένιν, οι διάφορες φράξιες μπορούσαν να μιλήσουν χωρίς φόβο, να συμμετάσχουν σε έντονες συζητήσεις, αλλά να παραμένουν συμπολεμιστές στον κοινό σκοπό.

Ο Λένιν δεν φοβόταν ποτέ ότι θα μπορούσε να είναι στη μειοψηφία, κάτι που συνέβη σε διάφορες περιπτώσεις. Ήταν μάλιστα στη «μειοψηφία του ενός» μέσα στο Μπολσεβίκικο Κόμμα τον Απρίλιο του 1917 και έπρεπε να δώσει αγώνα για να πείσει το κόμμα για τις περίφημες Θέσεις του Απρίλη. Στην πιο έντονη συζήτηση μέσα στο κόμμα για τις διαπραγματεύσεις στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Λένιν ήταν τις περισσότερες φορές μειοψηφία στην Κεντρική Επιτροπή. Αυτό υπογραμμίζει πόσο δημοκρατικό ήταν το εσωτερικό καθεστώς του μπολσεβίκικου κόμματος.

Η δημοκρατία στο κόμμα καταστράφηκε αργότερα από τον Στάλιν και την ανερχόμενη σταλινική γραφειοκρατία. Αυτοί οι γραφειοκράτες έβαλαν τέλος στη δημοκρατία εντός του κράτους και του κόμματος, δημιουργώντας ένα σταλινικό μονολιθικό καθεστώς, στο οποίο εξοντωνόταν κάθε διαφωνία. Ο Λένιν πολέμησε ενάντια σ’ αυτόν τον γραφειοκρατικό εκφυλισμό με όλες του τις δυνάμεις. Στην πραγματικότητα, ο τελευταίος αγώνας της πολιτικής του ζωής ήταν σ’ ένα κοινό μπλοκ με τον Τρότσκι ενάντια στον Στάλιν και την άνοδο της σοβιετικής γραφειοκρατίας. Τα τελευταία του γραπτά ήταν μια απόπειρα αντιμετώπισης της απειλής του γραφειοκρατικού εκφυλισμού και της επιβολής δικτατορικών μεθόδων μέσα στο κόμμα.

Πηγές:
Χρόνια πολλά Λένιν! Ο μεγάλος αγωνιστής και δάσκαλος του μαρξισμού — Ρομπ Σιούελ
Μια ακόμα φορά: Στην υπεράσπιση του Λένιν – Απάντηση στον Ορλάντο Φίτζες — Άλαν Γουντς

 

Μύθοι για τον Λένιν: Ήταν η Οκτωβριανή Επανάσταση ένα «πραξικόπημα» και ο Λένιν «αρχι-πραξικοπηματίας»;

 

Το δεύτερο κείμενο από το ένθετο «Κομμουνισμός» με θέμα «Μύθοι για τον Λένιν» (εφημερίδα «Κομμουνιστική Επανάσταση», τεύχος 113).

Ο μύθος ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν ένα «πραξικόπημα» χρησιμοποιείται συχνά για να κρύψει την υποστήριξη που είχαν κερδίσει ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι στις τάξεις των μαζών εκείνη την εποχή. Οι μπολσεβίκοι δεν θα μπορούσαν ποτέ να πάρουν και να κρατήσουν την εξουσία το 1917 χωρίς την ενεργή συμμετοχή των μαζών.

Η επανάσταση εξελίχθηκε σε διάστημα εννέα μηνών, κατά τους οποίους το Μπολσεβίκικο Κόμμα, χρησιμοποιώντας τα πιο δημοκρατικά μέσα, κέρδισε την αποφασιστική πλειονότητα των εργατών και των φτωχών αγροτών. Δεν υπήρχε περίπτωση οι μπολσεβίκοι να διατηρήσουν την εξουσία, χωρίς την υποστήριξη της συντριπτικής πλειονότητας της κοινωνίας. Σε κάθε στάδιο της επανάστασης, η ενεργή παρέμβαση των μαζών έπαιξε τον καθοριστικό ρόλο. Η άρχουσα τάξη και οι πολιτικοί και στρατιωτικοί της εκπρόσωποι συμμετείχαν σε συνεχείς συνωμοσίες κατά της επανάστασης, συμπεριλαμβανομένης της ένοπλης ανταρσίας του στρατηγού Κορνίλοφ η οποία στόχευε στην εγκαθίδρυση μιας στρατιωτικής δικτατορίας, αλλά αποδείχθηκαν ανίσχυροι.

Το γεγονός ότι οι εργατικές και φτωχές λαϊκές μάζες υποστήριζαν τους μπολσεβίκους ήταν και είναι παραδεκτό από όλους, συμπεριλαμβανομένων των πιο ένθερμων εχθρών της επανάστασης. Φυσικά, το απέδιδαν στη «δημαγωγία», στην ανωριμότητα των εργατών και των αγροτών, στην υποτιθέμενη άγνοιά τους και σε όλα τα υπόλοιπα επιχειρήματα που ουσιαστικά στρέφονται κατά της ίδιας της έννοιας της δημοκρατίας. Το πώς συνέβη οι μάζες να έγιναν ανώριμες μόνο όταν άρχισαν να υποστηρίζουν τους μπολσεβίκους, πρέπει να είναι ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια που υπήρξαν ποτέ.

Ο ρόλος των σοβιέτ

Η Ρωσική Επανάσταση πραγματοποιήθηκε από τον τεράστιο αριθμό εργατών που οργανώθηκαν στα σοβιέτ. Πολλοί προσπαθούν να δικαιολογήσουν τον ισχυρισμό ότι οι μπολσεβίκοι «οργάνωσαν ένα πραξικόπημα» δείχνοντας τη διάλυση της Συντακτικής Συνέλευσης. Όμως αυτό αγνοεί το γεγονός ότι η πραγματική δημοκρατική εξουσία των μαζών δεν αντιπροσωπευόταν από τους κάλπικους και ξεπερασμένους από τα γεγονότα της ίδιας της επανάστασης, θεσμούς της αστικής «δημοκρατίας», όπως αυτή η Συνέλευση, αλλά μόνο από τα σοβιέτ.

Η λέξη «σοβιέτ» σημαίνει συμβούλιο ή αλλιώς συνέλευση. Τα σοβιέτ δημιουργήθηκαν αρχικά στην ρωσική επανάσταση του 1905 και στη συνέχεια, επανεμφανίστηκαν το 1917, ως αμυντικές οργανώσεις της εργατικής τάξης. Ήταν ευέλικτες και η μορφή τους εξαρτιόταν από τις ανάγκες και το συγκεκριμένο στάδιο ανάπτυξης της ταξικής πάλης.

Οι εργάτες και τα μέλη κάθε τοπικής κοινότητας επέλεγαν αντιπροσώπους από τον δικό τους χώρο εργασίας ή την κοινότητά τους για να συμμετάσχουν στο τοπικό σοβιέτ, το οποίο συζητούσε θέματα σχετικά με την επανάσταση, και στη συνέχεια εφάρμοζε τις αποφάσεις του. Οι εκλογείς μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να ανακαλέσουν τους αντιπροσώπους τους, αν δεν ήταν ευχαριστημένοι.

Επιπλέον, είναι ψέμα το ότι οι μπολσεβίκοι μονοπώλησαν την εξουσία. Τον Οκτώβρη του 1917, η πρώτη κυβέρνηση που σχηματίστηκε από τα σοβιέτ ήταν ένας συνασπισμός μεταξύ των μπολσεβίκων και των αριστερών σοσιαλεπαναστατών. Εκείνη την εποχή οι σοσιαλεπαναστάτες και οι μενσεβίκοι συμμετείχαν στις σοβιετικές εκλογές, εκλέγονταν στο Συνέδριο των Σοβιέτ και δημοσίευαν ελεύθερα τις θέσεις τους. Ωστόσο, στην πορεία του εμφυλίου, ο οποίος ξεκίνησε στα μέσα του 1918, πολλές από αυτές τις ελευθερίες τους περιορίστηκαν. Αυτό δεν συνέβη λόγω κάποιων «δικτατορικών τάσεων του» Λένιν και των μπολσεβίκων, αλλά γιατί αυτά τα κόμματα πήραν τα όπλα ενάντια στο επαναστατικό καθεστώς και συνωμότησαν με ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις. Οι μπολσεβίκοι ήταν αδύνατο να τους αντιμετωπίσουν με άλλο τρόπο.

Η θεωρία του πραξικοπήματος δεν εξηγεί τίποτα

Η υιοθέτηση της αντίληψης ότι οι μπολσεβίκοι έκαναν πραξικόπημα, θα μας καθιστούσε εντελώς ανίκανους να εξηγήσουμε τα πραγματικά γεγονότα του 1917. Είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τι συνέβη το 1917 χωρίς να εστιάσουμε στον θεμελιώδη ρόλο των μαζών. Για πρώτη φορά στην Ιστορία, η εργατική τάξη πέτυχε να κατακτήσει την εξουσία και να ξεκινήσει τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Γι’ αυτό, οι εχθροί του σοσιαλισμού λένε ψέματα για την Οκτωβριανή Επανάσταση και τη συκοφαντούν. Δεν μπορούν να συγχωρήσουν τον Λένιν και τους μπολσεβίκους επειδή πέτυχαν να ηγηθούν της πρώτης νικηφόρας σοσιαλιστικής επανάστασης και να δείξουν τον δρόμο για τις μελλοντικές γενιές.

Ο ισχυρισμός ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν ένα πραξικόπημα δικαιολογείται συχνά με την επίκληση των σχετικά μικρών αριθμών ανθρώπων που συμμετείχαν στην ίδια την εξέγερση. Αυτός ο ισχυρισμός μπερδεύει την ένοπλη εξέγερση με την επανάσταση. Στην πραγματικότητα, η εξέγερση είναι μόνο ένα μέρος της επανάστασης, ασφαλώς ένα πολύ σημαντικό μέρος. Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των μαχών που έγιναν στην Πετρούπολη ήταν πολύ μικρός. Μπορεί να πει κανείς ότι η επικράτηση της επανάστασης ήταν αναίμακτη. Ο λόγος γι’ αυτό ήταν ότι τα 9/10 των καθηκόντων είχαν ήδη ολοκληρωθεί εκ των προτέρων, με το κέρδισμα της υποστήριξης της πλειονότητας των εργατών και των στρατιωτών. Ήταν βέβαια, απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί η ένοπλη δύναμη για να ξεπεραστεί η αντίσταση της παλιάς τάξης. Καμία άρχουσα τάξη δεν παρέδωσε ποτέ την εξουσία χωρίς μάχη. Όμως η αντίσταση ήταν ελάχιστη. Η αστική Προσωρινή Κυβέρνηση κατέρρευσε, γιατί κανένας δεν ήταν διατεθειμένος να την υπερασπιστεί.

Πηγή:
Μπολσεβικισμός: Ο Δρόμος προς την Επανάσταση — Άλαν Γουντς (εκδόσεις «Μαρξιστική Φωνή», 2017)