Το Εditorial Της Εργατικής Αριστεράς Που Κυκλοφορεί (φύλλο Νο 465)

Ο Covid-19 ήρθε ως προει­δο­ποί­η­ση ότι η δια­τά­ρα­ξη της σχέ­σης του αν­θρώ­που με το οι­κο­σύ­στη­μα μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε μια νέα εποχή επι­δη­μιών (που εύ­κο­λα γί­νο­νται παν­δη­μί­ες στην εποχή της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης). Η αδυ­να­μία των κρα­τών να προ­στα­τεύ­σουν τους πλη­θυ­σμούς τους, απο­κά­λυ­ψε πόσο σαθρά είναι τα συ­στή­μα­τα υγεί­ας μετά από δε­κα­ε­τί­ες νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων επι­θέ­σε­ων. Τα lockdown επι­τά­χυ­ναν κι επι­δεί­νω­σαν την κρίση μιας πα­γκό­σμιας οι­κο­νο­μί­ας που ήδη «άσθμαι­νε». Στο πε­ρι­βάλ­λον της κρί­σης, οξύν­θη­καν και οι γε­ω­πο­λι­τι­κοί αντα­γω­νι­σμοί. Οι πιο διο­ρα­τι­κοί αστοί ανα­λυ­τές, προει­δο­ποιού­σαν από τους πρώ­τους μήνες της άνοι­ξης για «πι­θα­νές εξε­γέρ­σεις κι επα­να­στά­σεις» (Bloomberg).

Μετά το αρ­χι­κό «πά­γω­μα» της κα­ρα­ντί­νας, που ανέ­κο­ψε το κύμα αγώ­νων που χα­ρα­κτή­ρι­σε το 2019, τo δεύ­τε­ρο μισό του 2020 ήταν γε­μά­το από τέ­τοιες ελ­πι­δο­φό­ρες εν­δεί­ξεις: Black Lives Matter, Ταϊ­λάν­δη, Νι­γη­ρία, Ινδία, μάχες και νίκες για την έκτρω­ση σε Πο­λω­νία-Αρ­γε­ντι­νή, νι­κη­φό­ροι αγώ­νες στη Λατ. Αμε­ρι­κή.

Όλοι αυτοί οι πα­ρά­γο­ντες θα συ­νε­χί­σουν να κα­θο­ρί­ζουν το 2021. Η παν­δη­μία εξα­κο­λου­θεί να μαί­νε­ται σε πολύ με­γά­λο μέρος του κό­σμου. Το εμ­βό­λιο –που υπεν­θυ­μί­ζει ταυ­τό­χρο­να τις με­γά­λες δυ­να­τό­τη­τες της αν­θρω­πό­τη­τας αλλά και το «φρένο» που τους βάζει το σύ­στη­μα του κέρ­δους– πα­ρου­σιά­ζε­ται ως «πα­νά­κεια», αλλά όλα δεί­χνουν ότι θα χρεια­στούν αρ­κε­τοί μήνες για να ξε­πε­ρα­στεί η παν­δη­μία, που θα ρί­χνει τη σκιά της στο με­γα­λύ­τε­ρο μέρος του 2021. Ακόμα κι αν όλα πάνε καλά σε αυτό το μέ­τω­πο (ένα με­γά­λο «αν»), απο­δει­κνύ­ο­νται του­λά­χι­στον αφε­λείς οι αι­σιό­δο­ξες εκτι­μή­σεις για άμεση «ανα­πή­δη­ση» της διε­θνούς οι­κο­νο­μί­ας, που τάχα θα «απο­γειω­θεί» ως ελα­τή­ριο μετά τη λήξη της παν­δη­μί­ας και των lockdown. Η ύφεση του 2020, συ­νέ­βη εν τω μέσω μιας άνευ προη­γου­μέ­νου στή­ρι­ξης των οι­κο­νο­μιών (πολλά τρισ. δο­λά­ρια πα­γκο­σμί­ως) από τις Κε­ντρι­κές Τρά­πε­ζες, που απέ­τρε­ψε μια ακόμα με­γα­λύ­τε­ρη κα­τάρ­ρευ­ση. Ο «ελέ­φα­ντας στο δω­μά­τιο» είναι η εκτό­ξευ­ση των χρεών. Το κρί­σι­μο ερώ­τη­μα που απα­σχο­λεί τους πά­ντες, όσον αφορά τις οι­κο­νο­μι­κές προ­ο­πτι­κές του 2021, είναι πότε θα τερ­μα­τι­στεί η τρέ­χου­σα πο­λι­τι­κή μα­ζι­κής οι­κο­νο­μι­κής κρα­τι­κής στή­ρι­ξης και –κυ­ρί­ως! – τι θα συμ­βεί την «επό­με­νη μέρα»…

Στο επί­πε­δο των ιμπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σμών, το 2021 «ξη­μέ­ρω­σε» με την απο­χώ­ρη­ση του Ηνω­μέ­νου Βα­σι­λεί­ου από την Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, μετά από ένα (ακόμα) «θρί­λερ» στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις του πε­ρα­σμέ­νου Δε­κέμ­βρη, που απο­τέ­λε­σε πρό­γευ­ση της όξυν­σης των διε­θνών αντα­γω­νι­σμών το ερ­χό­με­νο διά­στη­μα. Εν τω με­τα­ξύ, στις ΗΠΑ ανα­λαμ­βά­νει η δια­κυ­βέρ­νη­ση Μπάι­ντεν, με βα­σι­κή «εντο­λή» να απο­κα­τα­στή­σει τις «βλά­βες» που προ­κά­λε­σε η εποχή Τραμπ, να ανορ­θώ­σει το διε­θνές κύρος της υπερ­δύ­να­μης και να βρει τρό­πους ανά­σχε­σης της ανό­δου της Κίνας, που κέρ­δι­σε ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο έδα­φος μέσα στο 2020 και η αντι­με­τώ­πι­σή της εξε­λίσ­σε­ται σε «υπαρ­ξια­κό άγχος» για τον αμε­ρι­κα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό.

Σε αυτό το κο­λα­σμέ­νο τοπίο, έχου­με κάθε λόγο να πι­στεύ­ου­με ότι ο πα­ρά­γο­ντας της μα­ζι­κής αντί­στα­σης από τα κάτω, που «ση­μά­δε­ψε» το 2020, θα πα­ρα­μεί­νει ενερ­γός και θα παί­ξει κα­θο­ρι­στι­κό ρόλο και τη χρο­νιά που έρ­χε­ται. Όπως υπεν­θυ­μί­ζει ο Ζιλ­μπέρ Ασκάρ, στα 10χρο­να των αρα­βι­κών εξε­γέρ­σε­ων, οι βα­θιές δο­μι­κές κρί­σεις προ­κα­λούν εξε­γέρ­σεις –και καθώς οι ήττες αυτών των αγώ­νων δεν επι­λύ­ουν το «κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα», νέες εξε­γέρ­σεις κυο­φο­ρού­νται…

Στη χώρα μας, οι «πολ­λα­πλές κρί­σεις» του 2020 πήραν σκλη­ρό χα­ρα­κτή­ρα. Μια σειρά από εγκλη­μα­τι­κοί χει­ρι­σμοί των προη­γού­με­νων μηνών οδή­γη­σαν σε ένα δεύ­τε­ρο κύμα της παν­δη­μί­ας πολύ πιο θα­να­τη­φό­ρο από το πρώτο και ένα νέο lockdown. Η ήδη αδύ­να­μη ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία, που έβγαι­νε αστα­θώς από πολλά χρό­νια βα­θιάς κρί­σης, υπέ­στη ένα ισχυ­ρό πλήγ­μα, ενώ «στο τι­μό­νι» βρί­σκε­ται μια κυ­βέρ­νη­ση που στέ­κε­ται στο δεξί άκρο της διε­θνούς συ­ζή­τη­σης για τις οι­κο­νο­μι­κές πο­λι­τι­κές εν μέσω της κρί­σης, κα­θο­δη­γώ­ντας μια άγρια επί­θε­ση στα ερ­γα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα. Η κρίση στις ελ­λη­νο­τουρ­κι­κές σχέ­σεις βά­θυ­νε, με ένα ολό­κλη­ρο κα­λο­καί­ρι με ένα πι­θα­νό «θερμό επει­σό­διο» στην ημε­ρή­σια διά­τα­ξη, με θη­ριώ­δη εξο­πλι­στι­κά προ­γράμ­μα­τα, δι­πλω­μα­τι­κές πιέ­σεις (κυ­ρώ­σεις) κ.ο.κ. Ήταν η χρο­νιά που έληξε ο «μήνας του μέ­λι­τος» για την κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη, η οποία κα­λεί­ται να αντι­με­τω­πί­σει πολ­λα­πλά «ναρ­κο­πέ­δια» μέσα στο 2021, στο αστα­θές διε­θνές πε­ρι­βάλ­λον που πε­ρι­γρά­ψα­με.

Το φιά­σκο της έναρ­ξης των εμ­βο­λια­σμών, τα μπρος-πί­σω και τα παι­χνί­δια γύρω από το «άνοιγ­μα» (των σχο­λεί­ων, της αγο­ράς κλπ), η μεί­ω­ση των δα­πα­νών για την υγεία (!) στον προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό, απο­τε­λούν δείγ­μα­τα γρα­φής της δια­χεί­ρι­σης της παν­δη­μί­ας τους επό­με­νους μήνες. Στο μέ­τω­πο της οι­κο­νο­μί­ας, η κυ­βέρ­νη­ση επι­χει­ρεί να «κάνει την κρίση ευ­και­ρία», επι­χει­ρώ­ντας μια ρι­ζι­κή ανα­δια­μόρ­φω­ση του το­πί­ου που θα επι­κρα­τή­σει στις ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις μετά το 2021, ενώ επι­τα­χύ­νει τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες επι­θέ­σεις στην Παι­δεία. Στο προ­σφυ­γι­κό, συ­νε­χί­ζει τη ρα­τσι­στι­κή αθλιό­τη­τα στα καμπς ενώ κλι­μα­κώ­νει την πο­λι­τι­κή των επα­να­προ­ω­θή­σε­ων. Στα ελ­λη­νο­τουρ­κι­κά, επι­μέ­νει στην ανα­βάθ­μι­ση του μι­λι­τα­ρι­σμού, τους με­γα-εξο­πλι­σμούς και τη διεκ­δί­κη­ση κυ­ρώ­σε­ων, ως μέσα πί­ε­σης καθώς πλη­σιά­ζει μάλ­λον η ώρα του «δια­λό­γου».

Όλα αυτά κρύ­βουν πα­γί­δες για τον Μη­τσο­τά­κη. Οι φιέ­στες για το εμ­βό­λιο, γρή­γο­ρα έδω­σαν τη θέση τους στη συ­νει­δη­το­ποί­η­ση ότι έχου­με μπρο­στά μας αρ­κε­τούς μήνες «συ­νύ­παρ­ξης» με την παν­δη­μία. Η επι­μο­νή στις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες συ­ντα­γές δεν θα λύσει τα αδιέ­ξο­δα στα οποία έχει οδη­γη­θεί ο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός από το 2008. Ο διά­λο­γος με την Άγκυ­ρα, απο­κα­λύ­πτο­ντας την από­στα­ση με­τα­ξύ μα­ξι­μα­λι­στι­κών προσ­δο­κιών και πραγ­μα­τι­κό­τη­τας, μπο­ρεί να απο­δει­χτεί πο­λι­τι­κή πε­ρι­πέ­τεια.

Το 2021 δεν θα είναι πε­ρί­πα­τος για την κυ­βέρ­νη­ση. Αλλά αυτό δε ση­μαί­νει ότι θα μας αδειά­σει ήσυχα τη γωνιά ή ότι θα ανα­δι­πλω­θεί από τις στρα­τη­γι­κές επι­λο­γές της. Η κλι­μά­κω­ση του αυ­ταρ­χι­σμού όλους αυ­τούς τους μήνες αφορά σε με­γά­λο βαθμό την «προ­ε­τοι­μα­σία» της για την επό­με­νη μέρα. Είναι το όπλο με το οποίο ελ­πί­ζει να επι­βά­λει το αντι­δρα­στι­κό της πρό­γραμ­μα απέ­να­ντι σε κοι­νω­νι­κές αντι­δρά­σεις.

Αν αφε­θεί, η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη θα ορ­γα­νώ­σει το πέ­ρα­σμα σε ένα τοπίο ακόμα πιο ασφυ­κτι­κό από αυτό που ζή­σα­με το πε­ρα­σμέ­νο έτος. Απέ­να­ντι σε αυτή την προ­ο­πτι­κή πρέ­πει να διεκ­δι­κή­σου­με πίσω τις ζωές μας. Θα χρεια­στεί να ακο­λου­θή­σου­με το δρόμο των αδελ­φών μας στους δρό­μους των ΗΠΑ, της Πο­λω­νί­ας, της Γαλ­λί­ας, της Αρ­γε­ντι­νής. Εκεί βρί­σκε­ται η δυ­να­τό­τη­τα να έχει τε­λι­κά αυτή η κυ­βέρ­νη­ση την ίδια τύχη με την προη­γού­με­νη κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη. Τριά­ντα χρό­νια πριν, η δο­λο­φο­νία του Νίκου Τε­μπο­νέ­ρα ήταν η αρχή του τέ­λους για μια κυ­βέρ­νη­ση που είχε έρθει ως οδο­στρω­τή­ρας αλλά κα­τέρ­ρευ­σε υπό το βάρος των νε­ο­λαι­ί­στι­κων κι ερ­γα­τι­κών αγώ­νων...