ΟΚΔΕ : Η Ευρωπαϊκή Οικονομία Μετά Το BREXIT

Από την Εργατική Πάλη Σεπτεμβρίου

Έχουν περάσει σχεδόν δυόμισι μήνες μετά το Brexit και οι «λιμοί, σεισμοί και καταποντισμοί» που θα έπλητταν τη βρετανική οικονομία, όπως προέβλεπαν οι «ειδήμονες», δεν φαίνεται να πραγματοποιούνται. Αντιθέτως, από την αποχώρηση της Βρετανίας φαίνεται ότι θα έχει μεγαλύτερο πρόβλημα η ηπειρωτική Ευρώπη και ιδιαίτερα η Ευρωζώνη.

Η οικονομία της Ευρωζώνης…

Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης τη διετία 2014-15 αυξήθηκε κατά 0,9% και 1,5% αντίστοιχα, μόλις και μετά βίας αναπληρώνοντας την πτώση του κατά 0,8% και 0,3% αντίστοιχα τη διετία 2012-13. Στο πρώτο τρίμηνο του 2016 το ΑΕΠ της Ευρωζώνης αυξήθηκε με ένα αναιμικό 0,6% αλλά στο δεύτερο τρίμηνο αυτή η αύξηση συρρικνώθηκε στο 0,3%, και το ίδιο ποσοστό θα διατηρηθεί και για το τρίτο τρίμηνο. Συνολικά για το 2016 προβλέπεται μία αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,5% περίπου.

Αυτή η συρρικνωμένη αύξηση του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο του 2016 οφείλεται στις χαμηλές αποδόσεις του γερμανικού, γαλλικού και ιταλικού ΑΕΠ. Ενώ στο πρώτο τρίμηνο το ΑΕΠ της Γερμανίας αυξήθηκε κατά 0,7%, το δεύτερο τρίμηνο αυξήθηκε μόνο κατά 0,4%, κυρίως λόγω της πτώσης του κατασκευαστικού τομέα και της πτώσης των επενδύσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό. Την ίδια και χειρότερη εξέλιξη είχε και το γαλλικό ΑΕΠ με 0,7% αύξηση το πρώτο και 0% αύξηση το δεύτερο τρίμηνο, καθώς και το ιταλικό ΑΕΠ, με 0,3% το πρώτο και 0% το δεύτερο τρίμηνο. Οι ασθενικές αυξήσεις έως και αποτελμάτωση του ΑΕΠ προβλέπεται να συνεχιστούν και στο τρίτο τρίμηνο, όπως δείχνουν διάφοροι δείκτες, κυρίως των παραγγελιών και των επιχειρηματικών προσδοκιών.

Αντίθετα με το ΑΕΠ, η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής της Ευρωζώνης κατά τη διετία 2014-15 (0,9% και 1,5% αντίστοιχα) δεν κατόρθωσε καν να αναπληρώσει την πτώση της στην υφεσιακή διετία 2012-13 (-2,3% και -0,7% αντίστοιχα). Το πρώτο τρίμηνο του 2016 η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 1% αλλά το δεύτερο τρίμηνο τελμάτωσε με 0% αύξηση ενώ συνολικά το δεύτερο εξάμηνο προβλέπεται ότι θα αυξηθεί μόλις κατά 0,7% – κι αυτό ακόμη είναι αμφίβολο.

Την ίδια εξέλιξη με τη βιομηχανική παραγωγή παρουσιάζουν και οι επενδύσεις, οι οποίες τη διετία 2014-15 αυξήθηκαν αθροιστικά κατά 4%, μη μπορώντας να αναπληρώσουν τη μείωσή τους κατά 5,9% τη διετία 2012-13. Το πρώτο τρίμηνο του 2016 η αύξηση στις επενδύσεις ήταν 0,8%, το δεύτερο τρίμηνο η αύξηση περιορίστηκε στο 0,5%, ενώ στο τρίτο και τέταρτο τρίμηνο προβλέπεται να είναι 0,6% και 0,7% αντίστοιχα, αν βέβαια συνεχιστεί και επεκταθεί το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Πράγματι, αν εξαιρέσουμε άλλους λόγους (μείωση των τιμών του πετρελαίου, αντεργατικές πολιτικές κ.α.) η οικονομία της Ευρωζώνης απέφυγε το βύθισμα στην κρίση το 2015 κυρίως λόγω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης του Ντράγκι, ύψους 1,1 τρις ευρώ, που ξεκίνησε από τον Γενάρη του 2015. Το πρόγραμμα θα σταματούσε τον Σεπτέμβριο του 2016, αλλά πήρε παράταση μέχρι τον Μάρτιο του 2017 και το πιο πιθανό είναι να αυξηθεί η μηνιαία ένεση χρήματος, και να αγοράζονται πλέον όχι μόνο κρατικά ομόλογα αλλά και εταιρικά ή και κάθε είδους χρεόγραφα. Δίπλα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης αυξήθηκε και το δημόσιο χρέος της Ευρωζώνης που από 90,7% του ΑΕΠ της το 2015 έχει ήδη φθάσει το 92,17%.

Χωρίς το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και την αύξηση του δημόσιου χρέους (αλλά και κάθε είδους χρέους) η οικονομία της Ευρωζώνης δεν θα παρουσίαζε καν αυτές τις αναιμικές επιδόσεις που εμφανίζει προς το παρόν. Αλλά ακόμη κι αυτές δεν μπορούν να αντισταθμίσουν με τίποτε –αντιθέτως συνεχώς οξύνουν– τα εκρηκτικά προβλήματα που συσσωρεύονται στην Ευρωζώνη και γενικά στην ΕΕ: Αποδυνάμωσή της απέναντι στις ανερχόμενες BRICS, γιγάντωση των χρεών της, απόλυτη χρεοκοπία των τραπεζών της, αποβιομηχάνιση κ.ο.κ., και τους τελευταίους μήνες: ακρωτηριασμός της με το Brexit, ενδυνάμωση των φυγόκεντρων τάσεων και της αποσύνθεσης στο εσωτερικό της, βαθιά πολιτική κρίση και κρίση των παραδοσιακών κομμάτων της, ραγδαία διεύρυνση της αηδίας και της εξεγερτικής διάθεσης των εργατικών και φτωχών λαϊκών μαζών απέναντί της.

…και η βρετανική οικονομία

Παρ’ όλες τις προβλέψεις για καταστροφή της βρετανικής οικονομίας μετά το Brexit, το ΑΕΠ της το δεύτερο τρίμηνο γνώρισε αύξηση κατά 0,6% (ενώ το πρώτο τρίμηνο είχε αυξηθεί κατά 0,4%) η οποία προβλέπεται να συνεχιστεί στο τρίτο τρίμηνο. Είναι ενδεικτικό ότι παρά την αβεβαιότητα που προηγήθηκε του δημοψηφίσματος, η αύξηση του ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο οφειλόταν κυρίως σε αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 2,1%, τη μεγαλύτερη τριμηνιαία αύξηση από το 1999. Ωστόσο, είναι πολύ νωρίς για να προβλέψει κανείς την πορεία της βρετανικής οικονομίας:

Πρώτον, δεν έχει ξεκαθαριστεί η σχέση της με την ΕΕ, δηλαδή αν θα διατηρήσει τους δεσμούς της όπως ήταν πριν ή αν θα τους διαρρήξει με έναν πιο αποφασιστικό τρόπο, και πολύ περισσότερο αν θα τα καταφέρει στην πιο ανεξάρτητη πορεία της. Προς το παρόν, η Βρετανία θα συνεχίσει να είναι κανονικό μέλος της ΕΕ μέχρι τα μέσα του 2018. Το 45% των εξαγωγών της κατευθύνεται σήμερα στην ΕΕ, από την οποία προέρχεται επίσης το 53% των εισαγωγών της. Είναι ενδεικτικό ότι το 80% των αυτοκινήτων που παράγονται στη Βρετανία κατευθύνεται στην αγορά της ΕΕ. Δεύτερον, οι όποιες επιδόσεις της βρετανικής οικονομίας το δεύτερο μισό του 2016 επηρεάζονται από το πρόγραμμα της Τράπεζας της Αγγλίας που έχει δύο σκέλη: α) μείωση του επιτοκίου από 0,5% σε 0,25%, β) πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, δηλαδή δημιουργία ηλεκτρονικού χρήματος (αντί της κλασικής μεθόδου εκτύπωσης χαρτονομίσματος) για την αγορά ομολόγων του δημοσίου ύψους 60 δις στερλινών και αγοράς εταιρικών ομολόγων ύψους 10 δις, και τέλος χρηματοδότηση των ιδιωτικών τραπεζών κατά 100 δις ώστε να αυξήσουν τον δανεισμό στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά.

Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας