Μπορεί Μια Κυβέρνηση Σύριζα Να Σηματοδοτήσει Την Έναρξη Μιας Φιλολαϊκής Πολιτικής; / του Β. Λιόση

του Βασίλη Λιόση – Σύλλογος Μαρξιστικής σκέψης «Γ. Κορδάτος»

Είμαστε πολύ κοντά στο να δούμε, όπως όλα δείχνουν, μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ο κόσμος που θα ψηφίσει ή σκέφτεται να ψηφίσει το ΣΥΡΙΖΑ, προφανώς και δεν έχει ενιαία άποψη για το ρόλο και τη φύση του. Ένα τμήμα αυτού του κόσμου τρέφει αυταπάτες σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής ενός νεοκεϋνσιανού μοντέλου που θα αποκαταστήσει τουλάχιστον εν μέρει τα χαμένα εισοδήματα των τελευταίων ετών. 

Ένα άλλο τμήμα χωρίς τις προηγούμενες αυταπάτες, απλώς δεν αντέχει άλλο, ούτε οικονομικά, ούτε ψυχολογικά, να βλέπει τη συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να τον απομυζά. Άλλοι πάλι, που κινούνται στο χώρο της αριστεράς, πρόκειται να στηρίξουν το ΣΥΡΙΖΑ με τη λογική του μικρότερου κακού, αφού είναι απογοητευμένοι από το ΚΚΕ ή γιατί δεν τους ικανοποιεί το σχήμα ΑΝΤΑΡΣΥΑ-ΜΑΡΣ.

Ένα βασικό ερώτημα που ανακύπτει από τα δεδομένα αυτής της περιόδου είναι τούτο: μπορεί μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει τη ρότα; Να ψηφίσει φιλολαϊκούς νόμους; Να φορολογήσει το μεγάλο κεφάλαιο; Να εθνικοποιήσει τις τράπεζες και βασικές παραγωγικές μονάδες; Να συγκρουστεί με την ΕΕ και το ΔΝΤ; Ας δούμε μερικές παραμέτρους αυτών των ερωτημάτων.

1. Ο Αλέξης Τσίπρας κάνοντας κριτική στη σημερινή κυβέρνηση, αναφέρεται κατ΄ επανάληψη στο ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και στη μη αξιοποίησή της. Φυσικά δε θα διαφωνήσει κανείς στο ότι έχει γίνει ξεπούλημα, αλλά η καταγγελία περί αυτού δεν είναι επαρκής. Γιατί κάποιος μπορεί να πρεσβεύει την πώληση με «υγιείς» και «συμφέροντες» όρους ή να ισχυρίζεται πως απαιτείται η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τοποθετηθεί με καθαρότητα: Θα επανακρατικοποιήσει ό,τι ιδιωτικοποιήθηκε τον τελευταίο καιρό; Τι θα κάνει, για παράδειγμα, με τον ΟΤΕ που μπορεί να μην ξεπουλήθηκε μετά το 2010, ωστόσο ήταν κερδοφόρος και χαρίστηκε στο γερμανικό κεφάλαιο; Θα σταματήσει κάθε προσπάθεια περαιτέρω ιδιωτικοποίησης, αφήνοντας τη ΔΕΗ, την ΕΥΔΑΠ, την πολεμική βιομηχανία κ.ά. στο δημόσιο δίχως καμία εμπλοκή ιδιώτη; Θα πάει σε μια γενναία μείωση των τιμολογίων προκειμένου να ανακουφιστούν οι πλατιές λαϊκές μάζες; Πάντως αν κρίνουμε από την απάντηση του Α. Τσίπρα για την Ολυμπιακή, δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.

2. Τι ακριβώς θα πράξει ο ΣΥΡΙΖΑ με το μεγάλο κεφάλαιο; Οι αναφορές των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ επικεντρώνονται στην κλεπτοκρατία, ζήτημα καθόλου αμελητέο, αλλά ούτε το μοναδικό, ούτε το κύριο. Τι φορολόγηση θα υπάρξει για το μεγάλο κεφάλαιο; Γιατί αν δεν υπάρξει φορολόγηση για το μεγάλο κεφάλαιο, πώς θα βρεθούν χρήματα για μια φιλολαϊκή πολιτική; Συνήθως, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ διατείνονται, ότι με μια ορθολογική διαχείριση και με την αντιμετώπιση των ρεμούλων, τα χρήματα θα βρεθούν. Αλλά αυτό είναι αφελές και απλοϊκό. Αυτή η άποψη υποδηλώνει –συχνά διατυπώνεται και ρητά– πως αιτία της κρίσης είναι οι απάτες (σε μια πιο επιστημονικοφανή εκδοχή, αιτία της κρίσης είναι ο καζινοκαπιταλισμός) και πως αν αυτές αντιμετωπιστούν, τότε θα έχει βρεθεί και το φάρμακο. Είναι εμφανές πως αυτή η άποψη αγνοεί ή θέλει να αγνοεί πως αυτή η κρίση είναι παγκόσμια και δομική. Ασφαλώς και στην ελληνική περίπτωση υπάρχουν ιδιαιτερότητες, αλλά αυτές δεν ανάγονται στη σφαίρα της ηθικής (διασπάθιση δημόσιου χρήματος και μίζες), αλλά στη θέση που έχει ο ελληνικός καπιταλισμός στο διεθνή καταμερισμό εργασίας και συνακόλουθα στις επιδιώξεις του ιμπεριαλισμού.

3. Ως μία από τις κριτικές που ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ στη ΝΔ, είναι πως η δεύτερη απεμπόλησε το Ζάππειο 1. Όμως το Ζάππειο 1, δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα σχέδιο αστικής ανασυγκρότησης που δεν είχε καμία σχέση με την ανακούφιση των λαϊκών στρωμάτων. Το Ζάππειο 1 δεν εμπεριείχε και δε θα μπορούσε άλλωστε, προτάσεις για τη φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, για διαγραφή των χρεών και κατάργησης της δανειακής σύμβασης και των μνημονίων κ.λπ. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να εξηγήσει στο λαό τι είναι αυτό που τον κάνει υποστηρικτή των εξαγγελιών της ΝΔ του Ζαππείου 1. Οι επανειλημμένες διαπιστώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ για την ανάγκη των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, για το ότι η κρίση είναι δική μας, για το ότι μόνο το 5% του χρέους είναι επαχθές, σκιαγραφούν μια προγραμματική σύγκλιση ανάμεσα στη ΝΔ και τουλάχιστον ενός τμήματος του ΣΥΡΙΖΑ.

4. Ασφαλώς, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δώσει όρκους πίστης σε ευρώ και ΕΕ. Επαναλαμβανόμενο μότο του Α. Τσίπρα, είναι πως «εμείς δε θέλουμε να διαλύσουμε το ευρώ, αλλά να το διασώσουμε». Τι λέει δηλαδή ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ; Πως τάχα δεν έχει ιδέα για το τι είναι το ευρώ; Πως δεν υπήρξε κατά βάση κατασκεύασμα του γερμανικού κεφαλαίου; Πως από την ημέρα της θέσπισής του ευρώ, οι αριθμοί επιβεβαιώνουν πλήρως τα οφέλη των γερμανικών μονοπωλίων; Γιατί, αν δεν έχουμε δίκιο σε αυτή μας τη διαπίστωση (ότι δηλαδή το ευρώ υπήρξε επινόηση του ιμπεριαλισμού), τότε θα πρέπει να καταλήξουμε στο εξής συμπέρασμα στο οποίο καμία αντίρρηση δε θα έχει η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ: το ευρώ ήταν προϊόν ευγενών ιδεών από Ευρωπαίους οραματιστές, που απλώς στην πορεία στράβωσε από τους ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού ή κάποιους κακοδιαχειριστές.

5. Υπάρχουν, άραγε, σύνδεσμοι του ΣΥΡΙΖΑ με κάποια ιμπεριαλιστικά κέντρα; Ασφαλώς δεν μπορεί να μπει κάποιος σε μια αστυνομική λογική και σε μια συνωμοσιολογία, αλλά υπάρχουν γεγονότα που μπορούν να οδηγήσουν σε πολιτικά συμπεράσματα. Οι πρώτες επισκέψεις του Α. Τσίπρα ήταν στις ΗΠΑ και μάλιστα στις περίφημες «δεξαμενές σκέψεις», εκεί δηλαδή που παράγεται η ιδεολογία του ιμπεριαλισμού. Η επίσκεψη από μόνη της δεν είναι πρόβλημα, αλλά το καίριο ζήτημα είναι το τι ειπώθηκε. Και αυτά που είπε ο Α. Τσίπρας δεν αρμόζουν σε κόμμα που θέλει να φέρει το χαρακτηρισμό του αντισυστημικού. Ποια αντισυστημική λογική εξυπηρετεί η διαπίστωση πως «πρέπει να σβήσουν οι γκρίζες σκιές ανάμεσα στους δυο λαούς»; Αυτό σημαίνει πως πρέπει να λησμονηθεί από τον ελληνικό λαό η παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα στην Ελλάδα από το 1940 κι έπειτα και ιδιαίτερα στη χούντα του 1967 και στο ξεπούλημα της Κύπρου; Ή τι σημαίνει πως «οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν επιτυχώς την κρίση σε αντίθεση με την ΕΕ», κάτι που επαναλαμβάνει συχνά ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ και στο ελληνικό έδαφος; Σημαίνει πως υπάρχει καλή και κακή καπιταλιστική διαχείριση και ότι η αμερικανική ανήκει στην πρώτη κατηγορία; Μιλώντας σε θεωρητικό επίπεδο, είναι θεμιτό μια ριζοσπαστική κυβέρνηση να επιδιώκει να βρει πολιτικούς, και οικονομικούς συμμάχους. Αυτό, όμως, δε μοιάζει με αυτό που επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ, εκθειάζοντας περίπου έναν ιμπεριαλιστικό πόλο. Σε όλα αυτά ας προστεθεί η φανερή πλέον όξυνση των αντιθέσεων ανάμεσα στον αμερικανικό και τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό.

* * * *

Σήμερα καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις όχι μόνο για το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά και για το μέλλον του κινήματος και του τόπου. Η αποτυχία μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ θα σημάνει ολέθρια αποτελέσματα για το λαϊκό παράγοντα. Η έννοια της αριστεράς θα βληθεί κι άλλο και η επιστροφή της ΝΔ ή κάποιας συντηρητικής συμμαχίας θα έρθει ως ώριμο φρούτο. Η πολιτική που εφαρμόστηκε από τη δεκαετία του 1970 κι έπειτα και ειδικά μετά από το 2008 είναι υποταγμένη σε σιδερένιες αναγκαιότητες (αντιρρόπηση του ποσοστού κέρδους δηλαδή προσπάθεια το ποσοστό κέρδους να μη μειώνεται αλλά να βαίνει αυξανόμενο). Δεν εκπορεύεται από σατανικούς ανθρώπους και από εσφαλμένες διαχειρίσεις, αλλά παράγεται από σκληρά ταξικά συμφέροντα. Αν, λοιπόν, κάποιος επιθυμεί μιαν άλλη πολιτική, πρέπει να έχει συνειδητοποιήσει πλήρως αυτό το γεγονός. Αν δεν μπορεί ή αν δεν έχει πρόθεση να το κάνει, τότε οι όποιες εξαγγελίες, ακόμη κι αν κάποιες εξ’ αυτών έχουν προοδευτικό πρόσημο, είναι καταδικασμένες να μείνουν στα χαρτιά. Άλλωστε, καμία φιλολαϊκή πολιτική δεν μπορεί να εφαρμοστεί στο μαντρί της ΕΕ και αυτό φροντίζουν να μας το υπενθυμίζουν οι ίδιοι οι «εταίροι».

Υ.Γ.1: Είναι εντυπωσιακό ότι μέρος του αστικού Τύπου προλειαίνει εδώ και καιρό το έδαφος για την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ. Η παρέμβαση είναι είτε θεωρητικού χαρακτήρα (βλέπε άρθρο διευθυντή «Έθνους» περί Λένιν και Μπερνστάιν και άρθρο του Μουζέλη στο «Βήμα» για το ρόλο της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας), είτε ευθέως πολιτικού όπως ήταν το τελευταίο πρωτοσέλιδο του «Βήματος».

Υ.Γ. 2: Όσοι αριστεροί σχηματισμοί σήμερα ή όποιες μεμονωμένες προσωπικότητες, τοποθετούνται θετικά απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ, έστω και με κριτικό τρόπο ή έχοντας αυταπάτες ότι η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα λειτουργήσει περίπου νομοτελειακά υπέρ της απελευθέρωσης κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων σε ριζοσπαστική κατεύθυνση, έχουν σοβαρή ευθύνη για την καλλιέργεια αυταπατών μέσα στο λαό.