Εκπαιδευτικοί, μέλη της Ελευθεριακής Συνδικαλιστικής Ένωσης ( ΕΣΕ)

Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μάη ήταν το θερμότερο που έχουν ζήσει οι εκπαιδευτικοί εδώ και πολλά χρόνια. Το κίνημα των καθηγητών, που βρισκόταν σε ύπνωση παρά την τεράστια επίθεση που δέχεται τα τελευταία τρία χρόνια, τόσο σε μισθολογικό επίπεδο όσο και ως προς τους όρους εργασίας και την ελευθερία στην άσκηση του παιδαγωγικού έργου, ξαφνικά ξύπνησε. Οι καθηγήτριες και οι καθηγητές συνέρρευσαν μαζικά στις γενικές συνελεύσεις, γέμισαν τα αμφιθέατρα, κατέβηκαν στο δρόμο. Ήρθαν αντιμέτωπες και αντιμέτωποι με τις προσωπικές τους αντιφάσεις, με τις αμφιβολίες απέναντι στο συλλογικό αγώνα, που είχαν ριζώσει στις συνειδήσεις του εκπαιδευτικού κόσμου πολλά χρόνια τώρα, αναμετρήθηκαν με το φόβο.

Στήριξαν μαζικά τις γενικές συνελεύσεις των τοπικών ΕΛΜΕ, τοποθετήθηκαν, ακόμα και χωρίς να εκπροσωπούν παρατάξεις, και έμειναν μέχρι το τέλος για να βεβαιωθούν ότι θα ψηφιστεί η μόνη αξιοπρεπής απόφαση: ΑΠΕΡΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ μέσα στις Πανελλαδικές και μετά από αυτές, μέχρι τη νίκη. Και η απεργία ψηφίστηκε.

Τι έβγαλε όλο αυτόν τον κόσμο από την άνεση ή τις σκοτούρες της καθημερινής ζωής και τον οδήγησε στις συλλογικές διαδικασίες; Η αιφνιδιαστική ανακοίνωση των ρυθμίσεων για την κατανομή του προσωπικού στα σχολεία στη διάρκεια των διακοπών του πάσχα, μια βδομάδα πριν την έναρξη των Πανελλαδικών. Παρά τη λάσπη από τα καθεστωτικά Μ.Μ.Ε., οι καθηγητές και οι καθηγήτριες γνώριζαν ότι οι νομοθετικές ρυθμίσεις ισοδυναμούν με απολύσεις, όχι μόνο αναπληρωτών αλλά και μόνιμων εκπαιδευτικών. Γνώριζαν ότι τίποτα δε θα είναι πια ίδιο στις εργασιακές σχέσεις αλλά και στις συνθήκες λειτουργίας του δημόσιου σχολείου. Υποστήριξαν την απεργία, χωρίς να πτοηθούν από την κυβερνητική προπαγάνδα και χωρίς για πρώτη φορά να νοιαστούν για τα χαμένα μεροκάματα. Γνωρίζοντας ότι ο χρόνος της αναμέτρησης έχει οριστεί από τον αντίπαλο, νοιώθοντας ότι, σε αντίθεση με τις 24ωρες ή 48ωρες πιστολιές στον αέρα, η απεργία αυτή είναι μια πραγματική μάχη και για αυτό έχει νόημα να δοθεί.

Η απεργία των εκπαιδευτικών θα πετύχαινε. Το γνώριζαν πολύ καλά οι διαχειριστές του χουντικού καθεστώτος και χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα που είχαν στη διάθεσή τους για να την αποτρέψουν. Πρώτα τη μιντιακή προπαγάνδα. Ύστερα τη φασιστικής έμπνευσης πολιτική επιστράτευση. Τέλος τις ξεπουλημένες συνδικαλιστικές ηγεσίες. Με αυτή τη σειρά.

Βήμα πρώτο: Η προπαγάνδα των μέσων μαζικής εξημέρωσης δεν ήταν αρκετά αποτελεσματική. Παρά την επίκληση στις αθώες παιδικές ψυχές, που έβγαιναν στα κανάλια και θρηνούσαν για τα τραύματά τους άμα δώσουν εξετάσεις ένα μήνα αργότερα, το κοινό δε φόρεσε μαύρες πλερέζες για να θρηνήσει το δράμα των μαθητών. Ακόμα και στα καθεστωτικά Μ.Μ.Ε. κατάφεραν να διαφύγουν φωνές αλληλεγγύης προς τον αγώνα των εκπαιδευτικών, γεγονός που δείχνει πως η κοινωνία δεν ήταν καθόλου σίγουρο πως είχε μασήσει το παραμύθι. Όσο και αν προσπάθησε ο αξιοθρήνητος πρόεδρος της ΟΛΜΕ να περιορίσει το θέμα στο δίωρο της αύξησης του ωραρίου, η κοινωνία αντιλήφθηκε ότι κάτι πιο σοβαρό έχει κινητοποιήσει τόσο μαζικά τους εκπαιδευτικούς. Και ακόμα και αν τα τριτοβάθμια συνδικάτα ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, όπως και όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα, ήταν αντίθετα στην απεργία, ξέρουμε όλοι ότι αυτοί οι φορείς πόρρω απέχουν από το να εκφράζουν τη βούληση της κοινωνικής βάσης. Συνδιαχειριστές της εξουσίας είναι και θα είναι πάντα. Η κοινωνία βρίσκεται εκεί έξω. Είναι ο κόσμος που στήριξε τα συλλαλητήρια, είναι οι γονείς των μαθητών και οι μαθητές που εξέφρασαν δημόσια τη στήριξή τους, οι άνθρωποι με τους οποίους συζητάμε κάθε μέρα στο δρόμο, τα μαχητικά συνδικάτα βάσης, οι συνελεύσεις γειτονιάς…

Βήμα δεύτερο: Πολιτική επιστράτευση. Αν απεργήσεις απολύεσαι και φυλακίζεσαι 3 μήνες τουλάχιστον. Οι συνελεύσεις που αποφάσισαν με συντριπτικά ποσοστά την απεργία έγιναν ενώ ήταν ήδη ανακοινωμένη η πολιτική επιστράτευση και σε πολλούς από τους συμμετέχοντες είχαν ήδη επιδοθεί τα φύλλα πορείας. Παρά τις εκ των υστέρων πολιτικάντικες προφάσεις ότι οι καθηγητές ψήφισαν απεργία συμβολικά, οι συνελεύσεις ψήφισαν την απεργία ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ. Η αγωνία όλων των ανθρώπων που συμμετείχαν σε αυτές ήταν να βρεθεί ο τρόπος, δηλαδή η ουσιαστική συνδικαλιστική και πραγματική προφύλαξη από την απόλυση. Να δημιουργηθούν δηλαδή «οι όροι και οι προϋποθέσεις» για να γίνει η απεργία. Οι «όροι και οι προϋποθέσεις» ήταν ο εξής ένας:

μεγάλη μαζικότητα. Αυτό ήταν το αίτημα των εκπαιδευτικών από την ομοσπονδία τους. Να εξασφαλίσει αυτή τη μαζικότητα. Και τη επόμενη μέρα τα βλέμματα και οι προσδοκίες όλων ήταν στραμμένα στην Αθήνα, στη Γενική συνέλευση των προέδρων. Των εκπροσώπων δηλαδή των συνελεύσεων των τοπικών Ενώσεων.

Βήμα τρίτο: Οι ξεπουλημένες συνδικαλιστικές ηγεσίες αναλαμβάνουν δράση. Μετά τις αποφάσεις των συνελεύσεων να στηρίξουν την απεργία σε ποσοστό 92%, συγκαλείται στην Αθήνα η συνέλευση των προέδρων. Μόνη αρμοδιότητα του οργάνου αυτού είναι να συγκεντρώνει τις αποφάσεις των τοπικών Ενώσεων. Πρόκειται για σύσκεψη εξουσιοδοτημένων εκπροσώπων που μεταφέρουν στο σώμα τις αποφάσεις που έχουν ήδη ληφθεί από τις συνελεύσεις. Δεν προβλέπεται δηλαδή από τον καταστατικό ρόλο της συνέλευσης των προέδρων να παίρνει θέση πάνω σε ερωτήματα που δεν έχουν ήδη τεθεί και απαντηθεί στις τοπικές Ενώσεις. Ήταν συνεπώς αναπόφευκτο πως η απόφαση της συνέλευσης των προέδρων θα ήταν ΑΠΕΡΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ. Εκτός αν……..εκτός αν η πλειοψηφία του Δ.Σ. της Ο.Λ.Μ.Ε. καταφέρει να κάνει ένα επαίσχυντο πραξικόπημα, πρωτοφανές στα συνδικαλιστικά χρονικά του κλάδου. Το απόγευμα της ημέρας εκείνης συνέρχεται το Δ.Σ. της Ο.Λ.Μ.Ε. και αποφασίζει κατά πλειοψηφία να προτείνει στη συνέλευση των προέδρων την καταπάτηση της καταστατικής αρχής λειτουργίας της. Οι παρατάξεις ΣΥΝ.ΕΚ., ΔΑΚΕ, ΠΑΣΚΕ προτείνουν στους προέδρους να προχωρήσουν σε ΔΥΟ ψηφοφορίες, μια για την πρόταση της απεργίας και μια δεύτερη για το αν υπάρχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις ώστε να πραγματοποιηθεί η απεργία. Την πρώτη θέση στο πάνθεον των ξεπουλημένων παρατάξεων του Δ.Σ. καταλαμβάνει δικαιωματικά η ΣΥΝ.ΕΚ., η συνδικαλιστική παράταξη του Σφύριζα, καθώς, αφενός όλο το προηγούμενο διάστημα δήλωνε σε όλους τους τόνους τη στήριξή της στην απεργία, διαβεβαιώνοντας τα ριζοσπαστικά κομμάτια του κλάδου πως μπορούν να υπολογίζουν σε αυτούς και αφετέρου γιατί, όπως λένε οι κακές γλώσσες, η φαεινή ιδέα της διπλής ψηφοφορίας ήταν έμπνευσης Σφύριζα. Και ήταν προϊόν πολιτικής επιλογής του κόμματος, όχι του συνδικαλιστικού του φορέα. Άλλωστε, τι χρειάζονται οι απεργίες διαρκείας, τώρα που ο Σφύριζα θα γίνει κυβέρνηση; Άσε που μπορεί να χαθούν και κάποια ψηφουλάκια των νοικοκυραίων της λαϊκής οικογένειας, όπως λέει και το ΠΑΜΕ, που από την αρχή ήταν αντίθετο στην απεργία, όπως σε κάθε απεργία διαρκείας των εκπαιδευτικών, όπως σε κάθε αγώνα που δεν ελέγχει και γι’ αυτό υπάρχει κίνδυνος να γίνει απειλητικός για το σύστημα της κυριαρχίας. Για τη ΔΑΚΕ και την ΠΑΣΚΕ τι να πει κανείς; Ποιος ήταν τόσο αφελής ώστε να εμπιστευτεί τις αγωνιστικές διαθέσεις του κυβερνητικού συνδικαλισμού; Για να επιστρέψουμε στην αφήγηση της ιστορίας (για αγρίους) εκείνης της μοιραίας ημέρας, στη συνέλευση των προέδρων τίθεται σε ψηφοφορία η πρόταση της διπλής ψηφοφορίας. Όσοι-ες από τους προέδρους έχουν στοιχειώδη τσίπα την καταψηφίζουν, δηλώνοντας πως δεν έχουν την εξουσιοδότηση από τις συνελεύσεις τους να απαντήσουν στο δεύτερο ερώτημα. Δυστυχώς μειοψηφούν. Η διπλή ψηφοφορία γίνεται και μεγάλο ποσοστό, ακριβώς επειδή δεν έχουν την εξουσιοδότηση που λέγαμε, ψηφίζει λευκό. Για να γίνει όμως η απεργία χρειάζεται αυξημένη πλειοψηφία θετικών ψήφων και τα λευκά δεν αφαιρούνται από τον υπολογισμό. Έτσι η απεργία αναστέλλεται, παρότι είναι ψηφισμένη με συντριπτική πλειοψηφία. Μαγικό;

Εκεί που απέτυχαν οι δύο πρώτες γραμμές άμυνας του συστήματος, θριάμβευσε η τρίτη. Ο ξεπουλημένος, κομματικός, γραφειοκρατικός συνδικαλισμός. Εγγύηση ποιότητας!

Για αυτά που μας περιμένουν…

…και δεν απέχουν πολύ. Χιλιάδες αναπληρωτές που απολύονται κάθε Ιούνη δε θα ξαναπροσληφθούν στο δημόσιο σχολείο. Ακούγεται επίσης ότι όσοι εκπαιδευτικοί προσλαμβάνονται στο εξής σε δομές του υπουργείου παιδείας ή σε σχολεία, θα εργάζονται μέσω ΕΣΠΑ και με μπλοκάκι, με αποτέλεσμα να αμείβονται εντελώς εξευτελιστικά Παρά τις διαβεβαιώσεις και τον καθησυχασμό της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, χιλιάδες μόνιμοι θα απολυθούν, αφού θα «αποδειχτεί» πως είναι υπεράριθμοι παντού. Φάνηκαν οι προθέσεις του υπουργείου από τον υπολογισμό των κενών και πλεονασμάτων που δημοσιοποιεί ανά νομό, ακυρώνοντας τους υπολογισμούς των υπηρεσιακών συμβουλίων. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί θα αναγκαστούν σε υποχρεωτική μετάθεση για να καλύψουν τα κενά που κάλυπταν οι αναπληρωτές. Και οι αναπληρωτές, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, δεν εργάζονταν όπως φανταζόμαστε στα σχολεία των μεγάλων πόλεων.

Έρχεται η αξιολόγηση, δεύτερο όχημα απολύσεων. Οι εκπαιδευτικοί θα κληθούν να σκύψουν το κεφάλι και να πειθαρχούν στις εντολές της διοίκησης χωρίς δεύτερη κουβέντα. Θα φιμωθεί η ελεύθερη διδασκαλία και έκφραση γνώμης, θα καλλιεργηθούν τα πιο ταπεινά ανταγωνιστικά ένστικτα μεταξύ συναδέλφων, θα επιπλεύσουν οι υποταγμένοι, γλείφτες, μωροφιλόδοξοι και ανταγωνιστικότεροι εκπαιδευτικοί, δηλαδή η χειρότερη κατηγορία που συναντά κανείς στα σχολεία. Για τους υπόλοιπους: ανταμοιβή η μισθολογική στασιμότητα και σε βάθος χρόνου η απόλυση. Μαζί με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ίσως και πριν από αυτήν, έρχεται η αξιολόγηση των σχολείων. Σχολεία «καλά», που ανταμείβονται με συνέχιση της χρηματοδότησής τους και σχολεία «κακά», που έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στη χρηματοδότησή τους από ιδιώτες και ύστερα την ιδιωτικοποίησή τους ή στο κλείσιμο. Εξαιρετικό μοντέλο, δοκιμασμένο σε Αγγλία και Η.Π.Α.. Κατάφερε επιτέλους να καταργήσει την παρωχημένη ισότητα στη μάθηση για τα παιδιά πλουσίων και φτωχών. Οι φτωχοί δε χρειάζονται σχολεία και γράμματα, να πάνε να δουλέψουν οι αχαΐρευτοι, χωρίς γράμματα είναι και πιο φτηνοί.

Έρχονται και οι μεταρρυθμίσεις στα λύκεια. Καιρό είχαμε να τα μεταρρυθμίσουμε. Νέο Γενικό Λύκειο για λίγους, αφού είναι «πρωτοφανή τα νούμερα των παιδιών που τελειώνουν Γενικό Λύκειο στην ελλάδα, σε σύγκριση με την προηγμένη ευρώπη». Εξετάσεις πανελλαδικού επιπέδου από την πρώτη Λυκείου. Όσοι και όσες εκπαιδευτικοί φροντίζαμε να βάζουμε θέματα τέτοια ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριές μας και προάγονται και να τελειώνουν, αν είναι δυνατό, όλες και όλοι το Λύκειο, να τα ξεχάσουμε αυτά που ξέραμε. Τώρα τα θέματα θα τα στέλνει το Υπουργείο, που θα φροντίζει να αποφοιτούν μόνο οι Άξιοι. Και οι υπόλοιποι; Αν ντε και καλά θέλουν να συνεχίσουν το σχολείο, θα οδηγούνται μαζικά στο νέο Τεχνολογικό Λύκειο. Εκεί κουμάντο θα κάνουν οι τοπικοί εταίροι, οι δήμοι, τα μικρά και τα μεγάλα αφεντικά, που θα καθορίζουν το πρόγραμμα σπουδών ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Το Τεχνολογικό Λύκειο θα παρέχει επίσης «μαθητεία», δηλαδή τζάμπα εργασία για τα εν λόγω μικρά και μεγάλα αφεντικά. Όλα σε τάξη. Εκτός από τις ανάγκες των μαθητών και της κοινωνίας.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Σε κάθε περίπτωση ο κλάδος δεν είναι δυνατό να περιμένει την επίθεση όντας σε καθεστώς επιστράτευσης. Όταν κάποιοι από μας λάβουν τις πρώτες απολύσεις και τις εντολές μετακίνησης, τι θα πει το συνδικάτο; «Σε συμπονώ, συναδέλφισσα-ε αλλά δεν ευκαιρούμε να κηρύξουμε απεργία, καθότι επιστρατευμένοι;» Θα αφήσουμε μόνους τους απολυμένους να ψάχνουν το δίκιο τους στα πουλημένα δικαστικά όργανα; Η επιστράτευση πρέπει να σπάσει εδώ και τώρα. Με τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε να σπάσει από την πρώτη στιγμή. Να συγκληθούν μαζικές γενικές συνελεύσεις σε κάθε ΕΛΜΕ, στις οποίες να καταθέσουμε τα φύλλα πορείας και την απόφαση καθενός-μιας από μας να μην πειθαρχήσει στην επιστράτευση και να απεργήσει. Να μετρηθούμε να δούμε πόσοι-ες είμαστε. Και να πιέσουμε το συνδικάτο να κηρύξει απεργία. Θα τολμήσει ξανά να αγνοήσει τις αποφάσεις της βάσης;

Με ποιο συνδικάτο;

Το ζήτημα της γραφειοκρατικοποίησης του συνδικάτου δεν είναι ένα ευκαιριακό πρόβλημα που οφείλεται στους πολιτικούς συσχετισμούς στο Δ.Σ. της Ομοσπονδίας, παρότι η πλειοψηφία του Δ.Σ. συμβουλίου της ΟΛΜΕ και οι πρόεδροι που αγνόησαν τις συνελεύσεις θα έπρεπε να έχουν παραιτηθεί την ίδια μέρα. Η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται κατά τη γνώμη μας στην ίδια την καταστατική δομή του συνδικάτου. Η δομή αυτή είναι απαραίτητο να αλλάξει. Τα καταστατικά των σωματείων δεν είναι ιερές αγελάδες, οφείλουν να προσαρμόζονται στις ανάγκες της βάσης των εργαζομένων. Όλοι και όλες, και τα πιο ριζοσπαστικά και αγωνιστικά κομμάτια του κλάδου, είναι καλό να μπουν στη διαδικασία να αμφισβητήσουν παγιωμένες αντιλήψεις που έχουν βλάψει τη συσπείρωση του κόσμου.

Προτεραιότητα του ομοσπονδιακού χαρακτήρα του σωματείου, κατάργηση του διοικητικού ρόλου του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ. Το ολιγομελές Δ.Σ. του συνδικάτου είναι χρήσιμο μόνο αν λειτουργεί ως μια οργανωτική γραμματεία, χωρίς ρόλο εισηγητικό ή τη δυνατότητα λήψης αποφάσεων. Το συνδικάτο θα γίνει πραγματικά δημοκρατικό αν το πρώτο βήμα σε κάθε απόφαση είναι η σύγκληση τοπικών συνελεύσεων, όχι η εισήγηση του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ. Το σώμα που σήμερα είναι η συνέλευση των προέδρων είναι καταλληλότερο όργανο συντονισμού των αποφάσεων των τοπικών συνελεύσεων. Προτείνουμε οι εκπρόσωποι στο σώμα αυτό να πάψουν να είναι οι πρόεδροι αλλά να είναι ανακλητοί εκπρόσωποι της κάθε συνέλευσης. Οι πρόεδροι, όπως είδαμε στο πρόσφατο γκραν γκινιόλ της απεργίας, συχνά παίζουν πολιτικά παιχνίδια ανεξάρτητα από τις εντολές των συνελεύσεων που θεωρητικά εκπροσωπούν. Ο καιρός που τα ευέλικτα Δ.Σ. ήταν χρήσιμα στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Τώρα ο ρόλος του συνδικάτου είναι να οργανώνει τους αγώνες, όχι να παριστάνει τον «κοινωνικό εταίρο» και είναι καλό να λάβει και την οργανωτική μορφή που εξυπηρετεί το ρόλο αυτό. Τώρα είναι η στιγμή να μιλήσουμε για αμεσοδημοκρατική λειτουργία του σωματείου, αφού η απόσταση των γραφειοκρατών από τη βάση των εργαζομένων είναι μεγαλύτερη από ποτέ και αυτό έχει καταστεί κοινή συνείδηση στους εκπαιδευτικούς.

Έξω από τα σωματεία οι διευθυντές, οι σύμβουλοι, τα στελέχη της εκπαίδευσης. Όσο «καλοί άνθρωποι» κι αν είναι ορισμένοι, διάλεξαν στρατόπεδο και με την εφαρμογή της αξιολόγησης θα πάρουν θέση μάχης απέναντι στον κλάδο. Υπάρχει κανένα σοβαρό, μη εργοδοτικό σωματείο στον πλανήτη που να γράφει ως μέλη τους εργοδηγούς και τους μάνατζερ;

Μικρότερες ΕΛΜΕ στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η γεωγραφική απόσταση εμποδίζει την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις συνελεύσεις. Ενεργοποίηση των συλλόγων διδασκόντων στα σχολεία και συζήτηση για ζητήματα που υπερβαίνουν τη διεκπεραίωση υπηρεσιακών θεμάτων.

Κατάργηση της αυτοδίκαιης συμμετοχής όλων στο σωματείο. Τα συνδικάτα δεν είναι επιμελητήρια ούτε επιστημονικές ενώσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι το σωματείο θα πάψει να στηρίζει όλους τους εκπαιδευτικούς. Η συμμετοχή σε αυτό όμως είναι αυτονόητο ότι φέρει ένα μίνιμουμ υποχρεώσεων. Με βασικότερη όλων τη συμμετοχή στις γενικές συνελεύσεις. Όχι την υποχρέωση να ψηφίζει κανείς μια-δυο φορές το χρόνο αυτούς στους οποίους προτίθεται να αναθέσει τη συνδικαλιστική δράση ή αυτούς απέναντι στους οποίους έχει προσωπικές ή πολιτικές υποχρεώσεις και συμπάθειες. Τα σωματεία δε είναι μικρά κοινοβούλια. Δεν υπάρχουν σε αυτά οι συνδικαλιστές και οι άλλοι. Όλα τα μέλη του σωματείου είναι συνδικαλιστές.

Με τις παραπάνω προϋποθέσεις, τέλος στον παραταξιακό συνδικαλισμό. Οι παρατάξεις στο σωματείο διώχνουν τον κόσμο από τις διαδικασίες του, επιτρέπουν τους πολιτικαντισμούς και τις πελατειακές σχέσεις, δίνουν τροφή στις προσωπικές πολιτικές μωροφιλοδοξίες. Οι παρατάξεις στα σωματεία στηρίζονται από την αριστερά γιατί αντικατοπτρίζουν μια στρεβλή αντίληψη περί πολιτικοποίησης του εργατικού κινήματος, η οποία τροφοδοτείται και από τη μαρξική εμπιστοσύνη στην προτεραιότητα της «πολιτικής» έναντι της ταξικής οργάνωσης των αγώνων, του Κόμματος έναντι της τάξης. Αρκεί οι εργαζόμενοι να στηρίζουν το σωματείο τους με την ταυτότητά τους ως εργαζομένων, χωρίς την ανάγκη να υιοθετούν το πακέτο των πολιτικών θέσεων κανενός κόμματος ή πολιτικής οργάνωσης. Η πολιτικοποίηση και η ταξική συνείδηση κατακτώνται μέσα από τη ζωντανή διαδικασία της συμμετοχής στις διαδικασίες και στους αγώνες. Βέβαια δεν υπάρχει, στην ελλάδα , η εμπειρία τόσο πολυπληθών σωματείων χωρίς παρατάξεις. Υπάρχουν όμως σε άλλους κλάδους περισσότερα από ένα κλαδικά σωματεία, περισσότερο ή λιγότερο ταξικά και ενεργά. Και σε χώρες με μεγάλη συνδικαλιστική παράδοση υπάρχουν περισσότερες από μια τριτοβάθμιες ομοσπονδίες.

Τέλος, τα σωματεία των εκπαιδευτικών έχουν την υποχρέωση να μιλήσουν σοβαρά για το είδος της εκπαίδευσης που ανταποκρίνεται στις κοινωνικές ανάγκες και μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία της κοινωνίας που ονειρευόμαστε. Ο ρόλος μας δεν είναι να διεκπεραιώνουμε εντολές της διοικητικής γραφειοκρατίας και να σκύβουμε το κεφάλι όταν βλέπουμε να παίρνονται πολιτικές αποφάσεις που φτιάχνουν ένα σχολείο κατάλληλο για την εφιαλτική πραγματικότητα που χτίζεται από τους κυριάρχους σε όλο τον κόσμο. Μαζί με την κοινωνία, τους μαθητές και τις μαθήτριές μας πρέπει να αγωνιζόμαστε για ένα σχολείο της κριτικής σκέψης, της ουσιαστικής μόρφωσης, της ελευθερίας, της ισότητας και της αληθινής δημοκρατίας. Πρέπει να έχουμε συνείδηση ότι φτιάχνουμε τη μαγιά της κοινωνίας του αύριο.